گیاهان دارویی

آسيبهاي حرارتي شديد، ازمخربترين آسيب هاي فيزيكي و رواني هستندكه مي توانند يك را فرد آزار دهند ).1 )سوختگي ميتواند در افراد تمام گروههاي سني وطبقات اجتماعي - اقتصادي روي دهد . )2 )جراحتهاي سوختگي درطول تاريخ با پيش آگهي بدي همراه بوده .)3)اند آماري كه در اولين كنگره سوختگي اصفهان سال1381 ارائه گرديد حاكى از اين بود كه سالانه يك ميليون و يكصد هزار نفر به علت سوختگي به علل مختلف در بيمارستانها و مراكز درماني كشور بستر ي مي گردند

و روزانه 953 نفربه دلايل مختلف دچار گردند و بين 5 تا 8 نفرآنان جان خود را ازدست مي دهند 4 ( . )التيام زخم هاي سوختگي يكي ازمشكلات علوم پزشكي محسوب مى و شود يافتن دارو يا ماده اي كه بتواند با كمترين عوارض جانبى موجب التيام اين زخم ها شود بسيار ارزشمند است .)2` )انبوهي از درمانهاي موضعي براي درمان زخم ناشي از سوختگي وجود .دارد در بين اين درمانها سولفاديازين نقره %1 به طور گسترده دربيماران مورد استفاده قرارمي گيرد.كرم سولفاديازين نقره از سال 1968براي كاهش خطر عفونت زخم مورد استفاده قرارگرفته است و داراي طيف گسترده اي از فعاليت ضد ميكروبي است كه عمدتاً به عنوان پروفيلاكسي عليه عفونتهاي سوختگي به كارمي )3)رود . پانسمان با اين كرم به علت اينكه به سطح زخم مي چسبد، اسكار كاذب توليد مي كند و بربازسازى كراتينوسيتها تاثيرتوكسيك دارد، باعث أت خيرترميم زخم مي 5)شود .)6، عوارض اين كرم شامل: لوكوپني، مت هموگلوبينمي، مسموميت با نقره(آرژري) وتغييررنگ پوست متعاقب استفاده ازآن مي باشد و درافرادي كه به سولفاناميدها آلرژي دارندبايدبااحتياط مصرف شود 7 )با). توجه به اينكه بسياري ازداروهاي سنتتيك كه براي درمان زخم ها استفاده مي شوند نه تنها گران هستند بلكه باعث مشكلاتي نظيرآلرژي ومقاومت دارويي مي شوند، اين شرايط محققان را به جستجوي داروهاي جايگزين سوق داده است، داروهايي كه بهبودي را پيش برده وهزينه هاي درماني را كاهش دهند. يك گروه از اين داروها، گياهان دارويي هستند ).8 )گياه آلوئه 1 ورا (صبر )زرد از جمله گياهان دارويي است كه از 1500 سال قبل از ميلاد مسيح در بسياري ازكشورها ازجمله يونان، چين، مكزيك، به صورت سنتي مورد مصرف قرار گرفته است و قرنهاست كه به عنوان يك داروي موضعي براي بيماري هاي گوناگون وضايعات پوستي مصرف مي ).9)شود اين گياه در ايران در بندر سيريك (هرمزگان) از توابع ميناب، بندر لنگه و بندرخمير در محلي بنام قلعه گازي وجود دارد. گياه آلوئه ورا يا صبر زرد متعلق به خانواده ليلياسه و در ظاهر شبيه كاكتوس است .گياهي علفي و چند ساله با برگهاي ضخيم، گوشتي و دراز است . ملكه هاي مصر ، مانند نفرتيتي و كلئوپاترا به طور منظم از آلوئه ورا در رژيم زيبايي خود استفاده مي كردند. همچنين دركتاب مقدس ذكر شده كه عيسي پس از آن كه از صليب آويزان شده براي تسكين درد و كمك به درمان زخم، دست خود را با صبرزرد پيچيده است .ظاهراً اسكندر در سال 333 قبل از ميلاد، جزيره سوكوترا واقع در اقيانوس هند را به علت نياز به درمان زخمهاي خود و سربازانش با اين گياه، اشغال كرده است ( ).10 تاكنون 75 تركيب شناخته شده در آلوئه ورا يافت شده كه شامل : 20ماده معدني، 20 اسيد آمينه، 12 ويتامين و آب است ( .)11 درمطالعات آزمايشگاهي ودرمطالعاتي كه روي موجودات زنده صورت گرفته است مشخص گرديده آلوئه ورا موجب مهار ترومبوكسان (مهاركننده التيام زخم) وموجب پيشرفت التيام وكاهش التهاب شده است همچنين مشخص شده آلوئه ورا دربرابر طيف وسيعي از 1 باكتريها ازجمله پسودوموناس آئروژينوزا ، اشيرشيا كلي 2 ، ، مايكوباكتريم توبركلوزيس 3 سالمونلا تيفي 4 ، كلبسيلا پنومونيه 5 ، استرپتوكوك پيوژن 6 ، سراشيا و استافيلوكوك 7 8 آرئوس مؤثربوده است ).9،8 )ماده آسمانان 1موجود در گياه باعث تشديد فعاليت سيستم ايمني وسنتز سيتوكين مي شود (12 .(مطالعات گوناگوني درسطح جهان دررابطه با تأثير ژل آلوئه ورا در رابطه با ترميم زخم درابعاد گوناگون درآزمايشگاه و روي حيوانات صورت گرفته است وتأثير مثبت آن را نشان داده اند ( -23.( 14 اما مطالعات گسترده اي دررابطه با تأثيرآلوئه ورا برزخم سوختگي در انسان انجام نشده است در. بررسي مروري كه مانتاي سونگ وهمكاران تحت عنوان بررسي تأثير آلوئه ورا بر بهبودي زخم سوختگي انجام دادند مشخص گرديد در سطح جهان تنها 4 بررسي دررابطه با تأثيرآلوئه ورا برزخم سوختگي انجام شده است كه ازاين چهار مطالعه دردو مطالعه گزينش افراد به صورت تصادفي انجام نشده است .در يك مطالعه به كوركردن نمونه اشاره شده ولي به طور كامل روش كور كردن توضيح داده نشده است. هيچ يك از مطالعات علت ريزش نمونه ها را توضيح نداده به. اند همين دليل توصيه شده است مطالعات بيشتري درسطح جهان در اين زمينه صورت پذيرد( .)24 با توجه به اينكه در مورد اثرات ژل آلوئه ورا بر بهبودي زخم سوختگي در كشور ما ايران، هيچ مطالعه اي انجام نشده است، لذا لزوم تحقيق در ايران با اين مطالعه منطقي مي باشد. 

نتايج اين تحقيق نشان داد كه ژل آلوورا موجب تسريع در بهبودي زخم سوختگي درجه دو مي گردد. ژل گياه آلوئه ورا به علت وجود مواد مختلف داراي اهميت درماني است و داراي خواص ضد التهابي - آنتي اكسيداني ، ضد عفوني وضد ميكروبي است( ، 14.( 18 قرن هاست كه اين گياه به عنوان يك داروي موضعي براي بيماري هاي گوناگون و ضايعات پوستي مصرف مي (شود ).14 در اين مطالعه سعي داشتيم كه تأثير ژل آلوئه ورا ، در بهبود زخم سوختگي درجه دو را در مقايسه با كرم سولفا ديازين نقره 1 % را نشان دهيم . ژل اين گياه حاوي مواد ضد التهابي مانند اسيد ساليسيليك ومهار كننده هاي ترومبوكسان است كه از انقباض عروقي ناشي از هاآن ممانعت به عمل آورده و شبيه به بروفن ولي با مكانيسم متفاوتي عمل مي كند( ).20 لاكتات منيزيوم ژل از واكنش هيستامين كه باعث خارش وتحريكات پوستي مي شود، جلوگيري مي كند. همچنين ماده آسمانان1 باعث تشديد فعاليت سيستم ايمني وسنتز سيتوكين مي (شود ).22،21 تمام اين موارد نشان مي دهد كه اين ژل خاصيت ضد التهاب وافزايش سيستم ايمني را انجام مي دهد و به علت تأثير بر باكتري هاي گرم منفي و مثبت و اثرات ضد ويروسي با اثر غير مستقيم آنتي باكتريال باعث تسريع بهبودي مي گردد 22.( ) نتايج اين مطالعه با نتايج مطالعات ديگر مشابهت (دارد ،26،12 27 .(چنانكه مطالعه اي كه به منظور تعيين تأثير ژل آلوئه ورا دركيفيت، سرعت وكاهش زمان بهبودي زخم مزمن در مقايسه با درمان هاي رايج صورت گرفت. نشان داد استفاده از ژل گياه براي زخم هاي مزمن نسبت به درمان هاي رايج، مفيدتر است، علاوه بر آن سرعت بهبود را نيز تسريع مي (كند ).12 همچنين اين مطالعه نتايج مطالعه اي كه به منظور تعيين اثر موضعي ژل صبرزرد بر ترميم زخم برشي پوست در موش صحرايي انجام شده است را تأييد مي كند. اين مطالعه نشان داد كه ژل صبرزرد موجب تسريع در روند بهبود زخم جلدي نوع برشي در موش صحرايي مي ( دوش )26 . همچنين مطالعه ديگري كه با عنوان بررسي سميت و تأثيركرم موضعي آلوئه ورا انجام .شد نيز نتايج اين مطالعه را تأييد مي نمايد . اين مطالعه نشان داد كه زمان بهبودي كامل در گروه آلوئه ورا نسبت به كرم سولفاديازين نقره %1 كمتر است ( .)27 البته در اين مطالعه از كرم آلوئه ورا استفاده شده است در حالي كه در مطالعه حاضر از ژل آلوئه ورا استفاده شده است . در مطالعه اي كه به منظور مقايسه بين هيدروژل آسمانان و گاز مرطوب سالين در بهبود زخم فشاري صورت گرفته بود، مشخص گرديد كه برآيندهاي زخم وقتي كه با هيدروژل آسمانان يا گاز آغشته به سالين پانسمان مي شود، مشابه است( ).28 هدف ازدرمانهاي موضعي تبديل يك زخم بازوكثيف به يك زخم بسته وتميز است. يك پانسمان ايده آل براي صدمات سوختگي پانسماني است كه درمقابل ارگانيسمهاي گرم مثبت ومنفي وقارچها مؤثرباشد، از اثرات آن كاسته نشده و از بروز عفونتهاي ديگر جلوگيري كند و كاربرد آن آسان باشد. نتايج اين مطالعه شواهدي مبني براينكه ژل آلوئه ورا يك پانسمان مناسببراي زخمهاي سوختگي ميباشد را نشان داد . با توجه به اينكه مطالعات گسترده اي دراين زمينه انجام نشده است تحقيقات بيشتري براي اثبات اين نتايج مورد نياز است.

جهت مطالعه کامل مقاله به مجله طب مكمل مقاله 1 اعظم ملك حسيني و همکاران مراجعه نمایید.