الفبای سلامتی

در جهان پزشکی، غده‌ تیروئید چون یک چراغ نقشه‌بردار در تاریکی‌های بدن عمل می‌کند؛ کوچک اما پرقدرت، تنظیم‌کننده متابولیسم و حیاتی برای عملکرد نرمال بدن.

اما گاهی اوقات، این غده کوچک دچار مشکلاتی می‌شود که می‌تواند از یک ناهنجاری ساده تا یک بیماری جدی متغیر باشد. مشکلات تیروئیدی می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت کلی فرد داشته باشند، از احساس خستگی مداوم گرفته تا تغییرات قابل ملاحظه در وزن و حالت روحی. در این مقاله، به بررسی دقیق انواع اختلالات تیروئیدی، علائم هشدار‌دهنده، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی می‌پردازیم. هدف ما این است که نه تنها عمق این موضوع پیچیده را بازکاوی کنیم، بلکه آگاهی‌های لازم برای مدیریت بهتر و فعالانه‌تر این بیماری‌ها را در اختیار شما قرار دهیم تا هر فردی بتواند با دانش کامل‌تری به حفظ سلامت خود بپردازد.

 

فهرست مطالب:

• مقدمه

  • تعریف تیروئید و اهمیت آن در بدن
  • بررسی کلی اختلالات تیروئید

• فیزیولوژی تیروئید

  • ساختار و عملکرد تیروئید
  • هورمون‌های تیروئیدی و نقش آن‌ها در متابولیسم بدن

• انواع اختلالات تیروئیدی

  • کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)
  • پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)
  • گواتر و انواع آن
  • تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
  • سرطان تیروئید

• علائم و نشانه‌های اختلالات تیروئید

  • علائم مشترک بین اختلالات مختلف تیروئید
  • تفاوت‌های علائم بر اساس نوع اختلال

• عوامل خطر و دلایل بروز اختلالات تیروئید

  • عوامل ژنتیکی
  • محیطی و تغذیه‌ای
  • داروها و شرایط پزشکی دیگر

• تشخیص اختلالات تیروئید

  • آزمایش‌های خون
  • تصویربرداری تیروئید
  • بیوپسی تیروئید

• درمان و مدیریت اختلالات تیروئید

  • درمان‌های دارویی
  • جراحی تیروئید
  • رویکردهای تغذیه‌ای و سبک زندگی

 

مقدمه 

تعریف تیروئید و اهمیت آن در بدن

غده تیروئید، یکی از غدد مهم و حیاتی در بدن انسان، در جلوی گردن قرار دارد و شبیه به پروانه‌ای است که دور نای را در بر گرفته است. این غده در تولید هورمون‌های تیروئید، تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) نقش دارد که در تنظیم متابولیسم بدن مهم هستند. هورمون‌های تیروئیدی در تنظیم بسیاری از فعالیت‌های بدنی مانند تنظیم دمای بدن، متابولیسم چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها، و تولید پروتئین‌ها کلیدی هستند. همچنین، این هورمون‌ها در رشد و توسعه سیستم عصبی در کودکان نیز نقش دارند.

اهمیت غده تیروئید در بدن به دلیل تأثیر آن بر تقریباً هر سلول، بافت و عضو در بدن است. عملکرد صحیح تیروئید برای سلامت قلب، مغز، استخوان‌ها و بسیاری دیگر از اعضای حیاتی اساسی است. نقش تیروئید در تنظیم سوخت‌و‌ساز بدن به این معنا است که هر گونه اختلال در عملکرد آن می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر وزن، انرژی و کلیت سلامت فرد داشته باشد.

بررسی کلی اختلالات تیروئید 

اختلالات تیروئید شامل مجموعه‌ای از بیماری‌های مختلف است که می‌توانند سبب کم‌کاری، پرکاری یا التهاب غده تیروئید شوند. این اختلالات می‌توانند تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت فرد داشته باشند. در زیر به بررسی کلی انواع رایج اختلالات تیروئیدی پرداخته شده است:

1. کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی): در این حالت، تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، که می‌تواند باعث خستگی، افزایش وزن، افسردگی، حساسیت به سرما، یبوست، خشکی پوست، و ضعف ماهیچه‌ای شود.

2. پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی): در این حالت، تیروئید هورمون‌های بیش از حد تولید می‌کند، که می‌تواند منجر به کاهش وزن، تپش قلب، بی‌خوابی، اضطراب، گرگرفتگی، و افزایش فعالیت روده شود.

3. گواتر: افزایش غیرطبیعی اندازه تیروئید که می‌تواند ناشی از کمبود ید، التهاب یا تومور‌های خوش‌خیم یا بدخیم باشد.

4. تیروئیدیت: التهاب تیروئید که می‌تواند به دلایل مختلف از جمله اختلالات ایمنی، عفونت‌ها، یا پس از بارداری رخ دهد. تیروئیدیت هاشیموتو و تیروئیدیت پس از زایمان دو نوع رایج هستند.

5. سرطان تیروئید: اگرچه نسبتاً نادر است، اما انواع مختلفی از سرطان تیروئید وجود دارد که بر اساس نوع سلول‌های درگیر تفاوت دارند.

علائم هر یک از این اختلالات می‌توانند بر اساس شدت و نوع بیماری متفاوت باشند. تشخیص دقیق و به موقع و درمان مناسب اختلالات تیروئید می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی بهبود بخشد و از پیشرفت بیماری‌های جدی‌تر جلوگیری کند. تشخیص معمولاً با آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطوح هورمون تیروئید و بررسی عملکرد تیروئید انجام می‌شود، و در صورت نیاز، از روش‌های تصویربرداری و بیوپسی برای تأیید نوع اختلال استفاده می‌شود.

فیزیولوژی تیروئید 

ساختار و عملکرد تیروئید

غده تیروئید یکی از غدد درون‌ریز بدن است که در قسمت جلویی گردن و زیر ناحیه‌ی تحتانی حلقوم قرار گرفته است. این غده به شکل پروانه‌ای است و دو لوب دارد که توسط یک برزنت (استم) به هم متصل شده‌اند. این ساختار منحصر به فرد به تیروئید اجازه می‌دهد که در اطراف نای حرکت کند، که این امر حین بلع آشکار می‌شود.

عملکرد تیروئید

عملکرد اصلی غده تیروئید تولید، ذخیره و آزادسازی هورمون‌های تیروئیدی به جریان خون است. دو هورمون اصلی که تیروئید تولید می‌کند عبارتند از:

1. تیروکسین (T4): این هورمون غالب است و بیشتر در خون یافت می‌شود. T4 به صورت غیرفعال است و باید به T3 تبدیل شود تا بتواند در سلول‌ها کار کند.

2. تری‌یدوتیرونین (T3): این هورمون فعال‌تر است و تأثیرات سریع‌تری بر متابولیسم بدن دارد.

عملکرد تیروئید تحت کنترل سیستم هیپوتالاموس-هیپوفیز است. هیپوتالاموس هورمون رهاسازنده تیروتروپین (TRH) را آزاد می‌کند که به هیپوفیز فرمان می‌دهد تا هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) ترشح کند. TSH به تیروئید می‌رود و به آن دستور می‌دهد که T3 و T4 بیشتری تولید کند.

هورمون‌های تیروئیدی نقش‌های مهمی در بدن دارند، از جمله:

• تنظیم متابولیسم: تیروئید با تنظیم سوخت‌وساز بدن، به کنترل وزن و تنظیم دمای بدن کمک می‌کند.
• رشد و توسعه: هورمون‌های تیروئید در رشد و نمو کودکان، به‌ویژه توسعه سیستم عصبی، ضروری هستند.
• تأثیر بر سیستم قلبی-عروقی: تیروئید می‌تواند بر ضربان قلب و قدرت پمپاژ قلب تأثیر بگذارد.
• تنظیم سیستم گوارشی: تأثیرات متابولیسمی هورمون‌های تیروئید می‌توانند بر سرعت هضم غذا تأثیر بگذارند.

اختلال در تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند به مشکلات گسترده‌ای منجر شود که بر تمامی این فرایندها تأثیر می‌گذارد و نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارد.

هورمون‌های تیروئیدی و نقش آن‌ها در متابولیسم بدن 

هورمون‌های تیروئیدی، به ویژه تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3)، نقش‌های کلیدی در تنظیم متابولیسم بدن ایفا می‌کنند. این هورمون‌ها توسط غده تیروئید تولید می‌شوند و در فرایندهای متابولیکی متعددی در سراسر بدن دخیل هستند:

تنظیم متابولیسم انرژی

هورمون‌های تیروئیدی متابولیسم پایه‌ای بدن را تنظیم می‌کنند، که نرخی است که در آن بدن در حالت استراحت کالری می‌سوزاند. افزایش تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند متابولیسم بدن را افزایش دهد، در حالی که کاهش آن می‌تواند متابولیسم را کاهش دهد. این تغییرات در متابولیسم می‌توانند بر وزن بدن، انرژی و دمای بدن تأثیر بگذارند.

تأثیر بر سنتز پروتئین

هورمون‌های تیروئیدی در تنظیم سنتز پروتئین‌ها نقش دارند. این فرایند برای رشد و ترمیم بافت‌ها و تولید آنزیم‌ها و سایر پروتئین‌های مهم بدن ضروری است.

تحریک مصرف اکسیژن و تولید گرما

هورمون‌های تیروئیدی مصرف اکسیژن در سلول‌ها را افزایش می‌دهند و به این ترتیب تولید گرما (ترموژنز) را تحریک می‌کنند، که به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند.

تأثیر بر متابولیسم چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها

هورمون‌های تیروئیدی در تجزیه چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها نقش دارند، که این فرایند به تولید انرژی کمک می‌کند. آن‌ها همچنین در تنظیم سطح کلسترول خون تأثیر دارند و می‌توانند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کنند.

تأثیر بر رشد و توسعه

در دوران کودکی، هورمون‌های تیروئیدی برای توسعه طبیعی مغز و استخوان‌ها حیاتی هستند. کمبود این هورمون‌ها می‌تواند منجر به اختلالات رشدی و نقص‌های عصبی شود.

تنظیم سایر سیستم‌های بدن

هورمون‌های تیروئیدی بر فعالیت‌های دیگر غدد درون‌ریز و سیستم‌های بدن نظیر سیستم گوارشی، قلبی-عروقی و عصبی تأثیر می‌گذارند.

کنترل دقیق سطوح هورمون‌های تیروئیدی برای حفظ تعادل سلامتی امری ضروری است. بیش‌فعالی یا کم‌فعالی تیروئید می‌تواند منجر به مجموعه‌ای از علائم شود که نیاز به درمان‌های پزشکی دارند.

انواع اختلالات تیروئیدی 

کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)

کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی، یکی از شایع‌ترین اختلالات تیروئیدی است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های تیروئیدی تولید نمی‌کند. این حالت می‌تواند تاثیرات متنوع و گسترده‌ای بر روی متابولیسم و سایر فعالیت‌های بدن داشته باشد.

علائم و نشانه‌ها

علائم هیپوتیروئیدی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی و کاهش سطح انرژی
• افزایش وزن بدون تغییر عادت‌های غذایی یا فعالیت بدنی
• حساسیت به سرما
• پوست خشک و موهای ضعیف و شکننده
• یبوست
• افسردگی
• کاهش ضربان قلب
• تورم صورت و پف آلودگی در اطراف چشم‌ها
• کاهش تعریق
• اختلال در قاعدگی و مشکلات باروری

علل و عوامل خطر

هیپوتیروئیدی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:

• التهاب تیروئید (مانند تیروئیدیت هاشیموتو که یک بیماری خودایمنی است)
• درمان‌های پزشکی مانند جراحی تیروئید یا رادیوتراپی
• کمبود ید در رژیم غذایی
• داروهای خاص که می‌توانند تولید هورمون‌های تیروئید را مختل کنند
• برخی اختلالات مادرزادی

تشخیص

تشخیص هیپوتیروئیدی معمولاً با اندازه‌گیری سطح هورمون‌های TSH (هورمون محرک تیروئید) و T4 در خون انجام می‌گیرد. افزایش TSH و کاهش T4 نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است.

درمان

درمان معمول هیپوتیروئیدی شامل مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید، معمولاً لووتیروکسین، است که باید به طور مداوم تحت نظر پزشک مصرف شود. دوز دارو بر اساس سطح هورمون‌های تیروئید و علائم بیمار تنظیم می‌شود. پیگیری منظم با آزمایش خون ضروری است تا اطمینان حاصل شود که دوز دارو مناسب است و بیماری کنترل می‌شود.

پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)

پرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدی یک اختلال است که در آن غده تیروئید بیش از حد معمول هورمون تیروئید تولید می‌کند. این افزایش در تولید هورمون‌ها می‌تواند متابولیسم بدن را تحت تأثیر قرار داده و منجر به مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها شود که گاهی اوقات می‌توانند شدید باشند.

علائم و نشانه‌ها

علائم هیپرتیروئیدی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• کاهش وزن ناگهانی حتی با افزایش اشتها
• تپش قلب، ضربان قلب سریع یا نامنظم
• افزایش اضطراب، عصبانیت یا تحریک‌پذیری
• تعریق بیش از حد
• تغییرات در الگوهای قاعدگی
• حساسیت به گرما
• افزایش فعالیت روده و اسهال مکرر
• ضعف عضلانی به‌خصوص در بازوها و ران‌ها
• مشکلات خواب
• بزرگ شدن غده تیروئید که می‌تواند به شکل گواتر ظاهر شود

علل و عوامل خطر

هیپرتیروئیدی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

• بیماری گریوز، که یک اختلال خودایمنی است و شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید به شمار می‌رود.
• ندول‌های تیروئیدی فعال که می‌توانند به طور مستقل هورمون تیروئید تولید کنند.
• تیروئیدیت، که یک التهاب تیروئید است و می‌تواند به طور موقت منجر به پرکاری تیروئید شود.
• مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید.

تشخیص

تشخیص هیپرتیروئیدی معمولاً با بررسی سطوح هورمون‌های TSH، T3 و T4 در خون انجام می‌شود. سطوح پایین TSH همراه با سطوح بالای T3 و T4 نشان‌دهنده پرکاری تیروئید است. همچنین، ممکن است از اسکن تیروئید و آزمایش‌های تصویربرداری دیگر برای بررسی ساختار و فعالیت تیروئید استفاده شود.

درمان

درمان هیپرتیروئیدی ممکن است شامل رویکردهای مختلفی باشد:

• داروهای ضد تیروئیدی که تولید هورمون‌های تیروئید را کاهش می‌دهند.
• درمان با ید رادیواکتیو که هدف از آن از بین بردن سلول‌های تیروئیدی است تا میزان تولید هورمون کاهش یابد.
• جراحی تیروئید در مواردی که دیگر درمان‌ها کافی نباشند یا در صورت وجود گواتر بزرگ یا مشکوک به سرطان.

مدیریت دقیق و مداوم تحت نظر پزشک ضروری است تا اطمینان حاصل شود که درمان مناسب انجام می‌شود و از بروز عوارض جلوگیری می‌شود.

گواتر و انواع آن

گواتر به بزرگ شدن غده تیروئید گفته می‌شود که می‌تواند ناشی از اختلالات مختلف تیروئیدی باشد و در برخی موارد با اختلال در تولید هورمون‌های تیروئید همراه است. گواتر می‌تواند به صورت یکنواخت در تمام غده تیروئید رخ دهد یا به صورت ندول‌های گره‌ای ظاهر شود. انواع مختلف گواتر عبارتند از:

گواتر ساده (غیرسمی)

این نوع گواتر، که گاهی اوقات به عنوان گواتر اندمیک شناخته می‌شود، به بزرگ شدن غده تیروئید بدون وجود هیپرتیروئیدی یا هیپوتیروئیدی مشخص اشاره دارد. علت رایج این نوع گواتر معمولاً کمبود ید در رژیم غذایی است که منجر به تحریک غده تیروئید برای رشد بیشتر و جذب ید بیشتر می‌شود.

گواتر ندولار (گره‌ای)

این نوع گواتر شامل تشکیل یک یا چند گره در تیروئید است که ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی بافت تیروئیدی ایجاد شود. گره‌ها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و در برخی موارد ممکن است هورمون تیروئید را تولید کنند، که منجر به پرکاری تیروئید می‌شود.

گواتر چندگانه ندولار سمی

این نوع گواتر شامل وجود چندین ندول فعال در تیروئید است که مستقل از تحریک TSH، هورمون تیروئید تولید می‌کنند. این حالت می‌تواند به پرکاری تیروئید منجر شود و اغلب در افراد مسن‌تر دیده می‌شود.

گواتر خانوادگی

برخی از انواع گواتر می‌توانند به دلایل ژنتیکی در خانواده‌ها دیده شوند. این نوع گواتر اغلب بدون علامت است و فقط به عنوان بزرگ شدن غده تیروئید ظاهر می‌شود.

درمان گواتر

درمان گواتر بستگی به نوع، علت و علائم همراه آن دارد. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تجویز ید در مناطقی که کمبود ید وجود دارد.
• داروهای ضد تیروئیدی برای کنترل پرکاری تیروئید.
• لووتیروکسین برای درمان هیپوتیروئیدی.
• جراحی برای برداشتن قسمتی یا تمام غده تیروئید در صورت وجود گره‌های بزرگ یا سرطانی.
• رادیویود تراپی برای کوچک کردن گواتر و درمان پرکاری تیروئید.

تشخیص دقیق علت گواتر اهمیت زیادی دارد تا بتوان درمان مناسب و موثری را انجام داد.

تیروئیدیت (التهاب تیروئید)

تیروئیدیت به گروهی از بیماری‌ها اطلاق می‌شود که با التهاب غده تیروئید مشخص می‌شوند. این التهاب می‌تواند منجر به آسیب دائمی تیروئید یا تغییرات موقت در عملکرد آن شود، و علائم مختلفی به همراه داشته باشد. انواع مختلفی از تیروئیدیت وجود دارد که هر کدام دلایل و علائم خاص خود را دارند:

تیروئیدیت هاشیموتو

این نوع تیروئیدیت شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید در کشورهایی است که مصرف ید کافی دارند. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت تیروئید حمله می‌کند و باعث التهاب و در نهایت تخریب تدریجی غده می‌شود.

تیروئیدیت دوزنده

این نوع تیروئیدیت به طور معمول پس از یک بیماری ویروسی رخ می‌دهد. غده تیروئید به شدت ملتهب و دردناک می‌شود و می‌تواند منجر به تولید بیش از حد موقت هورمون‌های تیروئید شود، که بعداً ممکن است به کم‌کاری تیروئید منجر شود.

تیروئیدیت پس از زایمان

این نوع تیروئیدیت در زنان پس از زایمان رخ می‌دهد و ممکن است در اثر تغییرات ایمنی هنگام بارداری ایجاد شود. بسیاری از زنان ممکن است ابتدا دچار پرکاری تیروئید شوند و سپس به کم‌کاری تیروئید مبتلا شوند. این حالت معمولاً موقتی است، اما برخی از زنان ممکن است به طور دائمی به کم‌کاری تیروئید مبتلا شوند.

تیروئیدیت سکوتی یا بدون درد

مشابه تیروئیدیت پس از زایمان، این نوع تیروئیدیت با التهاب بدون درد مشخص می‌شود و می‌تواند منجر به تغییرات موقت در تولید هورمون‌های تیروئید شود.

تیروئیدیت ریدل

این نوع بسیار نادر است و با تشکیل بافت فیبروزی سخت در غده تیروئید مشخص می‌شود. این حالت می‌تواند باعث احساس سفتی در گردن شود و ممکن است به علائم فشار بر ساختارهای اطراف تیروئید منجر شود.

درمان تیروئیدیت

درمان تیروئیدیت به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. در برخی موارد، درمان ممکن است شامل مصرف داروهای ضد التهابی یا کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب باشد. در موارد دیگر، درمان‌های هورمونی ممکن است برای تنظیم سطح هورمون‌های تیروئیدی استفاده شود. در موارد نادر و شدید، جراحی برای برداشتن بخشی یا کل تیروئید ممکن است ضروری باشد.

سرطان تیروئید 

سرطان تیروئید به عنوان یکی از انواع نسبتاً نادر سرطان است که در غده تیروئید رخ می‌دهد. این نوع سرطان می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما معمولاً در افراد بین سنین ۲۵ تا ۶۵ سال تشخیص داده می‌شود. زنان نسبت به مردان سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تیروئید هستند. درمان سرطان تیروئید معمولاً موفقیت‌آمیز است، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود.

انواع سرطان تیروئید

۱. کارسینوم پاپیلاری تیروئید: این نوع شایع‌ترین فرم سرطان تیروئید است و حدود ۸۰% موارد سرطان تیروئید را تشکیل می‌دهد. کارسینوم پاپیلاری به آرامی رشد می‌کند و معمولاً به غدد لنفاوی نزدیک تیروئید گسترش می‌یابد.

۲. کارسینوم فولیکولار تیروئید: این نوع سرطان تیروئید کمتر شایع است و معمولاً در افراد مسن‌تر تشخیص داده می‌شود. کارسینوم فولیکولار ممکن است به ریه‌ها و استخوان‌ها گسترش یابد.

۳. کارسینوم مدولاری تیروئید: این نوع سرطان تیروئید نادر است و ممکن است به صورت وراثتی در خانواده‌ها دیده شود. کارسینوم مدولاری می‌تواند به سرعت گسترش یابد و به دیگر ارگان‌ها متاستاز کند.

۴. کارسینوم آناپلاستیک تیروئید: این فرم سرطان تیروئید بسیار نادر و بسیار پیشرونده است و درمان آن دشوار است. کارسینوم آناپلاستیک معمولاً در افراد مسن‌تر رخ می‌دهد و سریعاً به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.

علائم سرطان تیروئید

بسیاری از موارد سرطان تیروئید در مراحل اولیه بدون علامت هستند. علائم احتمالی عبارتند از:

• تورم یا گره در گردن
• تغییرات در صدا، از جمله خشونت صدا
• مشکل در بلع یا تنفس
• گلو درد مداوم
• سرفه‌ای که به نظر نمی‌رسد ناشی از سرماخوردگی باشد

تشخیص سرطان تیروئید

برای تشخیص سرطان تیروئید، پزشکان معمولاً از ترکیبی از معاینات فیزیکی، آزمایش‌های خون، اولتراسوند و بیوپسی غده تیروئید استفاده می‌کنند.

درمان سرطان تیروئید

درمان سرطان تیروئید بستگی به نوع، مرحله و سایر عوامل مربوط به سلامت فرد دارد و ممکن است شامل جراحی برای برداشتن تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو، رادیوتراپی، شیمی‌درمانی، یا ترکیبی از این روش‌ها باشد. درمان موفقیت‌آمیز معمولاً بستگی به تشخیص زودهنگام و پیگیری دقیق دارد.

علائم و نشانه‌های اختلالات تیروئید 

علائم مشترک بین اختلالات مختلف تیروئید

اختلالات تیروئید می‌توانند علائم مختلفی ایجاد کنند که برخی از آن‌ها در بین بیماری‌های مختلف مشترک هستند. این علائم مشترک می‌توانند تشخیص و درمان را پیچیده کنند، زیرا ممکن است نشان‌دهنده‌ی بیش از یک نوع اختلال تیروئیدی باشند. در اینجا به برخی از علائم مشترک بین اختلالات مختلف تیروئید اشاره می‌کنیم:

خستگی

خستگی یکی از شایع‌ترین علائم مرتبط با اختلالات تیروئید است، چه کم‌کاری و چه پرکاری تیروئید. در کم‌کاری تیروئید، خستگی به دلیل متابولیسم کند بدن رخ می‌دهد، در حالی که در پرکاری تیروئید، بدن به سرعت انرژی مصرف می‌کند، که می‌تواند به خستگی منجر شود.

تغییرات وزن

تغییرات ناگهانی وزن بدون تغییر عادت‌های غذایی یا فعالیت بدنی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات تیروئید باشد. کم‌کاری تیروئید معمولاً منجر به افزایش وزن می‌شود، در حالی که پرکاری تیروئید ممکن است باعث کاهش وزن شود.

تغییرات در مو و پوست

موهای نازک و خشک و پوست خشک می‌توانند نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید باشند. پوست گرم و مرطوب و بارز بودن ریزش مو ممکن است به دلیل پرکاری تیروئید باشد.

تغییرات حرارتی

حساسیت به سرما ممکن است در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید وجود داشته باشد، در حالی که حساسیت به گرما ممکن است در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید رخ دهد.

تغییرات خلقی

تغییرات خلقی مانند افسردگی می‌توانند در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید وجود داشته باشد. اضطراب و تحریک‌پذیری ممکن است در پرکاری تیروئید دیده شود.

تورم گردن

بزرگ شدن غده تیروئید، که به عنوان گواتر شناخته می‌شود، می‌تواند در هر نوع اختلال تیروئیدی رخ دهد و ممکن است به عنوان تورم در ناحیه گردن قابل مشاهده باشد.

این علائم می‌توانند در بیماری‌های دیگر نیز رخ دهند، بنابراین برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب، انجام آزمایش‌های پزشکی توسط متخصص امر ضروری است.

تفاوت‌های علائم بر اساس نوع اختلال 

اختلالات تیروئید می‌توانند با طیف گسترده‌ای از علائم همراه باشند که بسته به نوع اختلال می‌توانند متفاوت باشند. در اینجا به تفاوت‌های کلیدی علائم بر اساس نوع اختلال تیروئیدی می‌پردازیم:

کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)

• خستگی: خستگی شدید و مداوم، احساس خستگی حتی پس از خواب کافی.
• افزایش وزن: افزایش وزن ناگهانی و بدون تغییر در رژیم غذایی یا سطح فعالیت.
• حساسیت به سرما: احساس سرمای بیش از حد حتی در دماهای معتدل.
• یبوست: مشکلات دائمی با یبوست که به راحتی با دارو برطرف نمی‌شود.
• پوست خشک و موهای ضعیف: پوست بیش از حد خشک و موهای شکننده و نازک.
• تغییرات خلقی: افسردگی و کاهش انگیزه.
• کاهش ضربان قلب: نرخ ضربان قلب کمتر از حد طبیعی.

پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)

• کاهش وزن: کاهش وزن سریع و ناگهانی بدون تغییر در رژیم غذایی یا افزایش فعالیت بدنی.
• تپش قلب: ضربان قلب سریع یا نامنظم.
• افزایش اضطراب و عصبانیت: احساس تحریک‌پذیری بیش از حد و اضطراب.
• تعریق زیاد: تعریق شدید، به ویژه در شب.
• حساسیت به گرما: عدم تحمل گرما و احساس گرما در دماهای معمول.
• افزایش فعالیت روده: اسهال یا افزایش دفعات مدفوع.
• ضعف عضلانی: به خصوص در بالا بردن اشیاء یا بالا رفتن از پله‌ها.

تیروئیدیت (التهاب تیروئید)

• درد گردن: درد یا ناراحتی در ناحیه تیروئید که می‌تواند به گوش‌ها و فک نیز گسترش یابد.
• تغییرات در عملکرد تیروئید: ممکن است ابتدا با علائم پرکاری تیروئید شروع شود و سپس به کم‌کاری تیروئید منتهی شود.
• تورم گردن: تورم قابل مشاهده در جلوی گردن.

سرطان تیروئید

• توده یا گره در گردن: برجستگی یا تورم در ناحیه گردن که به طور معمول دردناک نیست.
• تغییرات در صدا: خشونت صدا یا تغییرات دیگر در صدا که بدون دلیل مشخصی پدیدار می‌شود.
• مشکلات بلع یا تنفس: احساس گیر کردن غذا یا مشکل در تنفس.
• سرفه مداوم: سرفه‌ای که به نظر نمی‌رسد ناشی از سرماخوردگی باشد و بهبود نمی‌یابد.

تشخیص و درمان به موقع هر یک از این اختلالات می‌تواند تاثیر قابل توجهی در بهبود علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری داشته باشد.

عوامل خطر و دلایل بروز اختلالات تیروئید 

عوامل ژنتیکی

عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات، از جمله اختلالات تیروئیدی، دارند. ژنتیک می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی تیروئید، برخی انواع سرطان تیروئید، و حتی عملکرد تیروئیدی داشته باشد. در اینجا به چند نمونه از تأثیرات ژنتیکی بر اختلالات تیروئیدی اشاره می‌کنیم:

تیروئیدیت هاشیموتو

این بیماری که شایع‌ترین نوع بیماری خودایمنی تیروئید است، می‌تواند در خانواده‌ها رخ دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که فرزندان و خویشاوندان درجه اول افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری دارند. این ارتباط ناشی از ترکیبی از ژن‌های مختلف است که به سیستم ایمنی مربوط می‌شوند.

کارسینوم مدولاری تیروئید

این نوع سرطان تیروئید که می‌تواند به صورت خانوادگی و ارثی منتقل شود، با جهش‌های ژنتیکی در ژن RET مرتبط است. افرادی که دارای جهش در این ژن هستند، خطر بالایی برای توسعه کارسینوم مدولاری تیروئید دارند. به همین دلیل، تست ژنتیکی برای خویشاوندان درجه اول افراد مبتلا به این نوع سرطان توصیه می‌شود.

پرکاری تیروئید و بیماری گریوز

گریوز، که شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است، نیز ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی در خانواده‌ها رایج باشد. اگرچه جهش ژنتیکی خاصی که مسئول بیماری گریوز باشد هنوز شناسایی نشده است، اما مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که خویشاوندان درجه اول آنها مبتلا به گریوز هستند، خطر بیشتری برای توسعه این بیماری دارند.

سایر اختلالات تیروئید

علاوه بر موارد فوق، عوامل ژنتیکی می‌توانند در میزان حساسیت افراد به کمبود ید و دیگر شرایط محیطی که ممکن است بر سلامت تیروئید تأثیر بگذارند، نقش داشته باشند.

بنابراین، شناخت تاریخچه پزشکی خانوادگی و مشورت با متخصصان بهداشتی می‌تواند به شناسایی خطر ارثی برخی اختلالات تیروئیدی کمک کند و استراتژی‌های پیشگیری و درمان بهینه را فراهم آورد.

محیطی و تغذیه‌ای

عوامل محیطی و تغذیه‌ای می‌توانند تأثیر چشمگیری بر سلامت تیروئید داشته باشند. این عوامل نه تنها بر تولید هورمون‌های تیروئیدی تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند خطر ابتلا به اختلالات تیروئیدی را نیز افزایش دهند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین عوامل محیطی و تغذیه‌ای که بر تیروئید تأثیر می‌گذارند اشاره می‌کنیم:

1. کمبود یا مصرف بیش از حد ید

ید برای تولید هورمون‌های تیروئیدی ضروری است. کمبود ید می‌تواند منجر به کم‌کاری تیروئید و گواتر شود، در حالی که مصرف بیش از حد ید نیز می‌تواند باعث اختلالات تیروئیدی شود، از جمله پرکاری تیروئید.

2. مصرف سبزیجات خانواده کلم

سبزیجاتی مانند کلم، بروکلی، و کلم بروکسل حاوی موادی هستند که ممکن است مانع جذب ید شوند و به‌عنوان گواتروژن‌ها شناخته می‌شوند. مصرف زیاد این سبزیجات بدون پخت مناسب می‌تواند به کم‌کاری تیروئید منجر شود.

3. مواجهه با مواد شیمیایی و سموم محیطی

برخی مواد شیمیایی مانند بیسفنول A (BPA) و فتالات‌ها که در بسیاری از پلاستیک‌ها یافت می‌شوند، می‌توانند به عنوان مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز عمل کنند و تأثیر منفی بر تیروئید داشته باشند. همچنین، مواجهه با فلزات سنگین مانند سرب و جیوه نیز می‌تواند بر عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد.

4. رژیم غذایی نامناسب و کمبود مواد مغذی

کمبود مواد مغذی مانند سلنیوم، زینک، آهن و ویتامین‌های گروه B می‌تواند بر تولید و تنظیم هورمون‌های تیروئیدی تأثیر بگذارد. این مواد مغذی در فرایندهای بیوشیمیایی که هورمون‌های تیروئیدی را تنظیم می‌کنند، نقش دارند.

5. سبک زندگی و استرس

استرس مزمن و سبک زندگی ناسالم می‌توانند به اختلال در تنظیم هورمون‌های تیروئیدی و سایر هورمون‌های مرتبط منجر شوند. استرس مزمن می‌تواند باعث تغییر در سطوح هورمون‌هایی شود که بر تیروئید تأثیر می‌گذارند، مانند کورتیزول.

شناسایی و مدیریت این عوامل محیطی و تغذیه‌ای می‌تواند به حفظ سلامت تیروئید و پیشگیری از اختلالات تیروئیدی کمک کند. در صورت وجود نگرانی‌هایی در مورد تأثیر این عوامل بر سلامت تیروئید، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.

داروها و شرایط پزشکی دیگر 

بسیاری از داروها و شرایط پزشکی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد غده تیروئید داشته باشند، باعث ایجاد یا تشدید اختلالات تیروئیدی شوند. در اینجا به برخی از داروها و شرایط پزشکی که ممکن است بر تیروئید تأثیر بگذارند، اشاره می‌کنیم:

داروهای تأثیرگذار بر تیروئید

1. لیتیوم: معمولاً برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شود و می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود.
2. آمیودارون: دارویی ضد آریتمی که حاوی ید بالا است و می‌تواند باعث پرکاری یا کم‌کاری تیروئید شود.
3. اینترفرون آلفا: به کار رفته در درمان برخی از انواع سرطان و هپاتیت C، که می‌تواند منجر به بروز اختلالات تیروئیدی شود.
4. کورتیکواستروئیدها: مانند پردنیزون، که در درمان التهابات به کار می‌رود، می‌تواند تأثیری مهاری بر تیروئید داشته باشد.
5. سولفونامیدها و سالیسیلات‌ها: می‌توانند با بیوشیمی تیروئید تداخل کنند و سطوح هورمون‌های تیروئیدی در خون را تغییر دهند.

شرایط پزشکی تأثیرگذار بر تیروئید

1. سندرم شهیر ترنر: یک اختلال کروموزومی که می‌تواند با کم‌کاری تیروئید همراه باشد.
2. سندرم داون: افزایش خطر کم‌کاری تیروئید در افراد مبتلا به سندرم داون شناخته شده است.
3. بیماری های خودایمنی دیگر: مانند دیابت نوع ۱ و روماتیسم مفصلی، که می‌تواند خطر اختلالات تیروئیدی را افزایش دهد.
4. بیماری‌های گوارشی و مالابسوربشن: بیماری‌هایی مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون که جذب مواد مغذی حیاتی مورد نیاز برای سلامت تیروئید را مختل می‌کنند.

داروهای رادیواکتیو

درمان‌های بر پایه ید رادیواکتیو برای سرطان تیروئید یا هایپرتیروئیدیسم، که می‌تواند منجر به کم‌کاری تیروئید شود، زیرا ممکن است تیروئید را بیش از حد مورد هدف قرار دهد و به آن آسیب برساند.

چگونگی مدیریت و پیشگیری

برای مدیریت تأثیرات داروها و شرایط پزشکی بر تیروئید، مهم است که با پزشک خود در تماس باشید و هر گونه تغییر در علائم یا شرایط خود را گزارش دهید. انجام آزمایش‌های منظم تیروئید و تعدیل دوز داروها ممکن است برای حفظ تعادل هورمونی لازم باشد. همچنین، بررسی منظم وضعیت تغذیه‌ای و مدیریت بیماری‌های همراه می‌تواند به کاهش اختلالات تیروئیدی کمک کند.

تشخیص اختلالات تیروئید 

آزمایش‌های خون

تشخیص اختلالات تیروئید معمولاً با انجام آزمایش‌های خون صورت می‌گیرد که به پزشکان کمک می‌کند سطح هورمون‌های تیروئید و دیگر مؤلفه‌های مرتبط با عملکرد این غده را ارزیابی کنند. این آزمایش‌ها عبارتند از:

1. آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید)

TSH توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود و نقش تنظیم‌کننده تولید هورمون‌های تیروئید را دارد. سطح بالای TSH نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی) است، زیرا بدن سعی دارد تیروئید را تحریک کند تا هورمون بیشتری تولید کند. سطح پایین TSH معمولاً نشان‌دهنده پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی) است، زیرا نیازی به تحریک بیشتر تیروئید نیست.

2. آزمایش‌های T4 (تیروکسین) و T3 (تری‌یدوتیرونین)

این دو هورمون اصلی تیروئید هستند که مستقیماً بر متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارند. T4 و T3 می‌توانند به دو صورت اندازه‌گیری شوند: کلی و آزاد. T4 کلی و T3 کلی شامل هورمون‌های متصل به پروتئین و آزاد در جریان خون هستند، در حالی که T4 آزاد و T3 آزاد (FT4 و FT3) فقط هورمون‌های آزاد و فعال را نشان می‌دهند. سطوح بالای T4 و T3 معمولاً با هیپرتیروئیدی و سطوح پایین با هیپوتیروئیدی همراه هستند.

3. آزمایش آنتی‌بادی‌های تیروئید

این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو و بیماری گریوز استفاده می‌شود. آنتی‌بادی‌های شایع شامل آنتی‌TPO (پراکسیداز تیروئید) و آنتی‌TG (تیروگلوبولین) هستند. وجود این آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده واکنش ایمنی بدن علیه تیروئید است.

4. آزمایش کلسیتونین

آزمایش کلسیتونین می‌تواند برای تشخیص کارسینوم مدولاری تیروئید استفاده شود، زیرا این نوع سرطان تیروئید می‌تواند باعث تولید بیش از حد کلسیتونین شود.

چگونگی انجام آزمایش‌ها

آزمایش‌های خون تیروئید معمولاً با نمونه‌گیری خون از رگ انجام می‌شود. بهتر است این آزمایش‌ها در شرایط ثابت و در یک زمان مشابه از روز انجام شوند تا نتایج دقیق‌تری حاصل شود. برای دستیابی به تشخیص دقیق و تعیین استراتژی درمانی مناسب، اغلب ترکیبی از آزمایش‌های خون و بررسی‌های بالینی توسط متخصص غدد درون‌ریز انجام می‌گیرد.

تصویربرداری تیروئید

تصویربرداری تیروئید نقش مهمی در تشخیص و مدیریت اختلالات تیروئید دارد. این روش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا ساختار غده تیروئید و وجود هر گونه ناهنجاری مانند گره‌ها، تومورها، یا التهاب را بررسی کنند. در اینجا به مهم‌ترین روش‌های تصویربرداری تیروئید اشاره می‌کنیم:

1. اولتراسوند تیروئید

اولتراسوند روش اصلی و غیر تهاجمی برای بررسی تیروئید است که از امواج صوتی برای تولید تصاویری از غده استفاده می‌کند. این روش برای شناسایی ندول‌های تیروئیدی و تعیین خصوصیات آن‌ها مانند اندازه، شکل، ساختار و وجود جریان خون درون آن‌ها بسیار مفید است. اولتراسوند همچنین می‌تواند به تشخیص تیروئیدیت و برخی از انواع سرطان تیروئید کمک کند.

2. اسکن تیروئید با رادیوایزوتوپ

این روش تصویربرداری شامل تزریق یک ماده رادیواکتیو (معمولاً ید رادیواکتیو یا تکنسیوم) به بدن است که توسط غده تیروئید جذب می‌شود. سپس با استفاده از یک دوربین خاص، تصاویری از توزیع رادیوایزوتوپ در تیروئید تهیه می‌شود. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا فعالیت غده تیروئید را ارزیابی کرده و نواحی پرکار یا کم‌کار در غده را شناسایی کنند. این اسکن می‌تواند در تشخیص بیماری گریوز یا دیگر اختلالات مرتبط با تیروئید مفید باشد.

3. سی‌تی اسکن (CT Scan) و ام‌آرآی (MRI)

این روش‌ها به طور معمول برای تصویربرداری از تیروئید استفاده نمی‌شوند، مگر اینکه نیاز به ارزیابی دقیق‌تری از ناحیه گردن و تیروئید وجود داشته باشد، مانند بررسی گسترش سرطان تیروئید به بافت‌های اطراف یا لنف نودها. CT و MRI می‌توانند تصاویر دقیق‌تر و واضح‌تری از ساختارهای داخلی گردن فراهم کنند.

نکات مهم در استفاده از تصویربرداری

• تشخیص دقیق: تصویربرداری می‌تواند به تشخیص دقیق اختلالات تیروئیدی کمک کند، اما باید با سایر آزمایش‌ها مانند آزمایش‌های خون و بررسی‌های بالینی تکمیل شود.
• مراقبت‌های قبل و بعد از تست: برای برخی از تست‌های تصویربرداری، ممکن است نیاز به رعایت دستورالعمل‌های خاصی پیش از انجام تست وجود داشته باشد، مانند نخوردن غذاهای حاوی ید برای مدتی قبل از اسکن رادیوایزوتوپ.

پزشک متخصص غدد درون‌ریز یا رادیولوژیست می‌تواند بر اساس نیاز‌های خاص بیمار، بهترین روش تصویربرداری را انتخاب کند.

بیوپسی تیروئید 

بیوپسی تیروئید یک روش تشخیصی است که برای بررسی دقیق‌تر نمونه‌های بافتی از غده تیروئید انجام می‌شود. این روش عمدتاً زمانی استفاده می‌شود که نیاز به تشخیص ماهیت گره‌ها یا توده‌های مشکوک در تیروئید وجود داشته باشد، به ویژه برای تشخیص یا رد سرطان تیروئید. در اینجا به انواع بیوپسی تیروئید و نحوه انجام آن اشاره می‌کنیم:

انواع بیوپسی تیروئید

1. بیوپسی سوزنی ظریف (FNA)

   • روش: این روش شایع‌ترین نوع بیوپسی تیروئید است. یک سوزن بسیار نازک توسط پزشک و غالباً با کمک اولتراسوند وارد گره یا توده در تیروئید می‌شود تا نمونه‌های کوچکی از بافت برداشته شود.
   • کاربرد: این نمونه‌ها سپس تحت بررسی میکروسکوپی قرار می‌گیرند تا سلول‌های غیرطبیعی شناسایی شوند. این تست برای تشخیص سرطان، بیماری‌های خودایمنی و دیگر شرایط تیروئیدی استفاده می‌شود.

2. بیوپسی هسته‌ای (Core Needle Biopsy)

   • روش: در مواردی که بیوپسی سوزنی ظریف اطلاعات کافی فراهم نکند یا نمونه‌برداری از بافت‌های سفت‌تر نیاز باشد، از بیوپسی هسته‌ای استفاده می‌شود. این روش شامل استفاده از یک سوزن قطورتر برای برداشتن یک نمونه کوچک از بافت است.
   • کاربرد: نمونه‌های بزرگ‌تر اجازه می‌دهند که پاتولوژیست ساختار بافتی تیروئید را بهتر بررسی کند.

نحوه انجام بیوپسی تیروئید

1. آمادگی بیمار: بیمار باید در مورد هرگونه دارویی که مصرف می‌کند، به ویژه داروهای رقیق‌کننده خون یا آسپرین، به پزشک اطلاع دهد. ممکن است نیاز به متوقف کردن مصرف برخی داروها قبل از عمل باشد.
2. روش بیهوشی: بیوپسی تیروئید معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
3. راهنمایی تصویری: اغلب از اولتراسوند برای راهنمایی دقیق سوزن و اطمینان از برداشت نمونه از محل دقیق استفاده می‌شود.
4. دوره نقاهت: بیوپسی تیروئید معمولاً یک روش سرپایی است و بیمار می‌تواند بلافاصله پس از عمل به خانه برود. ممکن است کمی درد یا کبودی در محل سوزن وجود داشته باشد.

پیگیری

پس از بیوپسی، نمونه‌ها برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. نتایج معمولاً طی چند روز تا یک هفته در دسترس خواهند بود. بر اساس نتایج، پزشک ممکن است درمان‌های بیشتری را توصیه کند یا برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های دنباله‌دار انجام دهد.

درمان و مدیریت اختلالات تیروئید 

درمان‌های دارویی

درمان اختلالات تیروئید معمولاً با استفاده از داروهایی که بر عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارند، انجام می‌شود. نوع دارو به تشخیص دقیق اختلال تیروئیدی بستگی دارد، که می‌تواند شامل کم‌کاری، پرکاری تیروئید، التهاب یا سرطان تیروئید باشد. در اینجا به مهم‌ترین درمان‌های دارویی برای اختلالات تیروئید اشاره می‌کنیم:

1. درمان کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی)

• لووتیروکسین: این دارو شکل مصنوعی هورمون تیروکسین (T4) است و رایج‌ترین درمان برای کم‌کاری تیروئید محسوب می‌شود. لووتیروکسین به تنظیم متابولیسم و حمایت از عملکرد طبیعی بدن کمک می‌کند. دوز دارو بر اساس آزمایش‌های خون و شدت کم‌کاری تیروئید تعیین می‌شود.

2. درمان پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی)

• متی‌مازول و پروپیل‌تیوراسیل: این داروها مانع ساخت هورمون‌های تیروئید می‌شوند و برای کاهش تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید در موارد هیپرتیروئیدی استفاده می‌شوند. متی‌مازول شایع‌تر است، زیرا عوارض جانبی کمتری دارد، اما پروپیل‌تیوراسیل ممکن است در دوران بارداری ترجیح داده شود.
• بتا بلاکرها: داروهایی مانند پروپرانولول که به کنترل علائم هیپرتیروئیدی مانند تپش قلب، لرز و اضطراب کمک می‌کنند. این داروها بر تولید هورمون تیروئید تأثیری ندارند، بلکه علائم ناشی از بیش‌فعالی تیروئید را کاهش می‌دهند.

3. درمان التهاب تیروئید (تیروئیدیت)

• کورتیکواستروئیدها: در مواردی که تیروئیدیت با التهاب شدید همراه است، مانند تیروئیدیت ساب‌اکوت، ممکن است کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون برای کنترل التهاب و تسکین علائم تجویز شوند.

4. درمان سرطان تیروئید

• داروهای هدفمند: برای انواع خاصی از سرطان تیروئید که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند، ممکن است داروهای هدفمند استفاده شوند. این داروها رشد و گسترش سلول‌های سرطانی را با هدف قرار دادن مسیرهای بیولوژیکی خاص مهار می‌کنند.

ملاحظات مهم

• مانیتورینگ دقیق: مدیریت اختلالات تیروئید با دارو نیازمند نظارت دقیق و منظم از طریق آزمایش‌های خون است تا اطمینان حاصل شود که دوز دارویی مناسب است و عوارض جانبی کنترل می‌شوند.
• تعامل دارویی: بسیاری از داروهای تیروئید ممکن است با دیگر داروها تعامل داشته باشند. بنابراین، بیماران باید اطلاعات کاملی در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنند به پزشک ارائه دهند.
• پیروی از دستورالعمل‌های پزشکی: مهم است که بیماران دستورالعمل‌های پزشکی را دقیقاً دنبال کنند و در صورت بروز هر گونه علائم جانبی یا تغییرات در حالت سلامتی خود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

جراحی تیروئید

جراحی تیروئید یکی از روش‌های درمانی است که برای بیمارانی که با اختلالات تیروئیدی مختلف روبرو هستند، از جمله گره‌های تیروئیدی، بزرگ‌شدن بیش از حد تیروئید (گواتر)، یا سرطان تیروئید، انجام می‌شود. این جراحی‌ها به دلایل متفاوتی انجام می‌پذیرند و به چند شکل اصلی تقسیم می‌شوند:

1. لوبکتومی تیروئید

در این جراحی، یک لوب کامل تیروئید (نیمی از غده) به همراه برزنت میانی (استما) برداشته می‌شود. این جراحی ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر یا درمان گره‌های تیروئیدی که تنها در یک لوب قرار دارند، انجام شود.

2. تیروئیدکتومی کلی

این جراحی شامل برداشتن تمام غده تیروئید است. تیروئیدکتومی کلی معمولاً برای بیمارانی که سرطان تیروئید دارند یا اختلالاتی که تمام غده را تحت تأثیر قرار می‌دهد، انجام می‌شود. پس از تیروئیدکتومی کلی، بیمار باید برای جبران عدم تولید هورمون تیروئید، داروی هورمونی مصرف کند.

3. تیروئیدکتومی نزدیک به کلی

در این جراحی، اکثر غده تیروئید برداشته می‌شود، اما یک بخش کوچک از بافت تیروئیدی در نزدیکی اعصاب صوتی یا غدد پاراتیروئید باقی گذاشته می‌شود تا عملکرد آنها حفظ شود. این روش برای کاهش خطر آسیب به اعصاب صوتی یا کمبود کلسیم ناشی از آسیب به غدد پاراتیروئید است.

ملاحظات جراحی تیروئید

• آمادگی قبل از جراحی: بیماران باید در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنند و ممکن است نیاز به قطع برخی داروها قبل از جراحی باشد. همچنین باید آزمایش‌های خون انجام دهند و در مواردی اولتراسوند یا سایر آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی دقیق‌تر انجام شود.
• بی‌حسی: جراحی تیروئید معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
• دوره نقاهت: بیماران ممکن است بعد از جراحی نیاز به بستری شدن داشته باشند. معمولاً چند روز بستری لازم است، و دوره نقاهت در خانه برای بهبود کامل ادامه می‌یابد.
• پیگیری پس از جراحی: بیماران نیاز به پیگیری‌های منظم دارند تا اطمینان حاصل شود که سطح هورمون‌های تیروئیدی مناسب است و عوارض جانبی احتمالی مدیریت شود.

جراحی تیروئید می‌تواند خطراتی مانند آسیب به اعصاب صوتی، که می‌تواند منجر به تغییر صدا شود، و آسیب به غدد پاراتیروئید، که می‌تواند کلسیم خون را تحت تأثیر قرار دهد، داشته باشد. بنابراین، انتخاب یک جراح متخصص و با تجربه برای این عمل اهمیت زیادی دارد.

رویکردهای تغذیه‌ای و سبک زندگی 

رویکردهای تغذیه‌ای و سبک زندگی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت تیروئید و مدیریت اختلالات تیروئیدی داشته باشند. بهبود عادات غذایی و تغییرات در سبک زندگی نه تنها می‌تواند به پیشگیری از مشکلات تیروئیدی کمک کند، بلکه در کنار درمان‌های دارویی و پزشکی، مدیریت بیماری‌های موجود را نیز بهبود می‌بخشد. در ادامه به برخی از این رویکردها اشاره می‌شود:

تغذیه مناسب

1. ید: ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. مصرف کافی ید از طریق غذاهایی مانند ماهی، لبنیات، و نمک یددار مهم است، اما باید از مصرف بیش از حد ید که می‌تواند منجر به اختلالات تیروئیدی شود، اجتناب کرد.
2. سلنیوم: سلنیوم نقش مهمی در تبدیل هورمون‌های تیروئید دارد. منابع خوب سلنیوم شامل آجیل برزیلی، ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ و دانه‌هاست.
3. زینک: مانند سلنیوم، زینک در سلامت تیروئید و تنظیم هورمون‌های تیروئید نقش دارد. منابع غذایی خوب زینک شامل گوشت قرمز، مرغ، آجیل و حبوبات است.
4. کاهش مصرف گلوتن: در برخی افراد، مصرف گلوتن ممکن است التهاب را تحریک کند و بر سلامت تیروئید تأثیر بگذارد، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری خودایمنی تیروئیدی مانند هاشیموتو.

ورزش منظم

ورزش منظم می‌تواند به تقویت متابولیسم کمک کرده و مدیریت وزن را بهبود ببخشد، که این امر برای افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی، به ویژه کم‌کاری تیروئید، مفید است.

مدیریت استرس

استرس مزمن می‌تواند تأثیر منفی بر تیروئید داشته باشد. روش‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و تکنیک‌های تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و حمایت از عملکرد طبیعی تیروئید کمک کند.

خواب کافی

کیفیت خواب و میزان کافی خواب برای تنظیم هورمون‌ها و حفظ سلامت کلی ضروری است. اطمینان از دریافت حداقل ۷-۸ ساعت خواب شبانه به بهبود عملکرد تیروئید و کلیت سلامت بدن کمک می‌کند.

مصرف الکل و دخانیات

محدود کردن یا خودداری از مصرف الکل و دخانیات نیز مهم است، زیرا این مواد می‌توانند به غده تیروئید آسیب رسانده و با عملکرد طبیعی آن تداخل ایجاد کنند.

با تغییرات مناسب در رژیم غذایی و سبک زندگی، افراد می‌توانند به مدیریت بهتر سلامت تیروئید خود کمک کرده و خطر ابتلا به اختلالات مرتبط با تیروئید را کاهش دهند. همیشه توصیه می‌شود که در مورد تغییرات مهم سبک زندگی و تغذیه با پزشک مشورت شود تا اطمینان حاصل شود که این تغییرات با نیازهای فردی و شرایط پزشکی خاص هماهنگ هستند.

 

منابع و ماخذ:

وبسایت Mayo Clinic

وبسایت American Thyroid Association (ATA)

 

بیشتر بخوانید:

نازک شدن موها: دلایل، درمان‌ها و نکاتی برای مقابله

۱۰ عامل عجیب و غریب که ممکن است قاعدگی شما را به هم بریزد!

10 علامت هشداردهنده بار سمی اضافه در بدن