برای آنکه تجربه موفقیت آمیزی در پرورش کاکتوس داشته باشید، باید ترکیب مناسبی از کاکتوس ها و نیز آبیاری مطابق برنامه داشته باشید. در این مقاله اطلاعات کافی درباره ی کاکتوس ها، گلدان کاکتوس، آبیاری کاکتوس، خاک کاکتوس، جابجایی کاکتوس و نیز پیوند کاکتوس می خوانید.
خرید عمده کاکتوس و ساکولنت
بخش های بالایی کاکتوس ها که همان ساقه آنها است، گوشتی و آبدار بوده و گاها بسیار طویل می باشد. با این حال، ریشه های زیرزمینی آنها کم ارتفاع بود و در نتیجه توانایی کاکتوس ها در جذب رطوبت پایین است.
گلدان کاکتوس
معمولا استفاده از گلدان های سفالی بر گلدان های دیگر نظیر پلاستیکی و فلزی یا لعابدار مرجح است، چرا که گلدان های سفالی دارای منافذی برای تبادل هوا هستند. یادتان باشد که برای جلوگیری از هرگونه عفونت و آسیب، باید گلدان ها را پیش از استفاده گندزدایی کرده و آنها را خشک نمایید. اندازه ی گلدان ها نیز مهم است و نباید خیلی بزرگ یا خیلی کوچک انتخاب شوند. گلدان های خیلی بزرگ، رطوبت را به میزان بیشتری در خود نگه داشته و این برای کاکتوس خوب نیست. در گلدان های کوچک نیز، ریشه های کاکتوس به هم پیچ می خورد و مانع رشد آن می شود.
کاکتوس هایی که در گلدانهای کوچک هستند نسبت به کاکتوس هایی که در گلدانهای بزرگ تر قرار دارند به آبیاری بیشتری احتیاج دارند. بعنوان مثال، کاکتوس هایی که در گلدانهای7یا 10 سانتی قرار دارند باید هر 4 تا 6 روز آبیاری شوند. اما کاکتوس های که در گلدانهای 15 سانتی نگهداری می شوند هر هفته تنها به یک بار ابیاری احتیاج دارند.
حین انتخاب گلدان برای کاکتوس هایتان این نکته را مد نظر داشته باشید که گلدان های پلاستیکی و سرامیکی نسبت به گلدان های گلی، آب را بیشتر در خود نگه می دارند و بنابر این به آبیاری کمتری احتیاج دارد. همین طور میزان ابیاری به درجه حرارت محیط نیز وابسته است و کاکتوس در هوای گرم نسبت به هوای سرد به آب بیشتر ی احتیاج دارد. یک قانون خوب برای آبیاری کاکتوس این است که پیش از اینکه خاک گلدان کاملا خشک شود، به آبیاری آن بپردازیم.
کاکتوس ها برای زندگی در محیط های گرم و خشک سازگاری یافته اند. با این وجود، آبیاری کاکتوس ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. حتی آبیاری بیش از حد خطرناک تر از آبیاری کم است. یادتان باشد که آبیاری بیش از حد، باعث کشته شدن کاکتوس می شود، در حالیکه آبیاری کم، تنها رشد آن را کاهش می دهد.
آبیاری کاکتوس
تعداد دفعاتی که باید به کاکتوس تان آب بدهید به عوامل متعددی نظیر سن، نوع ترکیب خاک کاکتوس، محل کاشت آن و در نهایت نوع کاکتوس مورد استفاده بستگی دارد. سعی کنید همواره از آب با PH خنثی یا بسیار نزدیک به آن استفاده نمایید. همچنین، کاکتوسی که در گلدان کوچکی کاشته شده است، نسبت به کاکتوسی که در زمین کاشته شده، نیاز به آبیاری بیشتری دارد.
در طی فصل رشد فعال، کاکتوس باید بیش از دوران استراحت آبیاری شود. اما بهترین شیوه برای تعیین میزان آب مورد نیاز کاکتوس، این است که کاکتوس خود را مدتی با دقت زیرنظر داشته باشید. یادتان باشد به هنگام آبیاری نباید تمام سطح خاک خیس شود و خروج آب را نیز مد نظر داشته باشید. دور بعدی آبیاری، باید درست زمانی باشد که خاک کاکتوس کاملا خشک شده باشد. ساده ترین روش جهت حصول اطمینان از خشکی خاک کاکتوس این است که با احتیاط یک خلال دندان را درون خاک گلدان کاکتوس فرو کنید، اگر خلال دندان نمناک شود، باز هم باید یک الی دو روز صبر کنید. گیاه کاکتوس در فصل استراحت خود، تنها چند هفته یکبار به آبیاری نیاز دارد.
کاکتوس ها چندان هم آب گریز نیستند، حتی می توان با آبیاری صحیح و برنامه ریزی شده، رشدشان را تسریع کرد .نکته بسیار مهم در ابیاری کاکتوس ها این است که آبیاری انها باید در فصل رشدشان باشد .کاکتوس ها به آب احتیاج دارند و اگر شما تنها یک بار در ماه به کاکتوس هایتان آب بدهید، آنها رشد چندانی نخواهند داشت و فقط زنده خواهند ماند. ولی ریشه هایشان خشک و پوسیده شده و در نهایت می سوزد. اگر چنین وضعیتی پیش بیاید، پس از آبیاریی مجدد، ریشه ها دیگر توانایی جذب آب را نخواهند داشت و باید تمام قسمت های پوسیده ی ریشه را از آن جدا کنید.
دو روش کلی آبیاری برای کاکتوس وجود دارد: آبیاری از بالای خاک و قرار دادن گلدان به مدت 10 تا 15 دقیقه در یک ظرف که آب کمی در آن قرار دارد. در روش دوم، کاکتوس آب مورد نیاز خود را به داخل می کشد.
اما بهترین روش آبیاری کاکتوس این است که به صورت متناوب از هر دو روش فوق استفاده شود. برای آبیاری کاکتوس از افشان کردن آب به روی آن خود داری کنید. کاکتوس را فقط هنگامی که در حال رشد است به صورت منظم آبیاری کنید. اما هنگامی که کاکتوس دوره رشد خود را گذرانده است، به آب بسیار کمی احتیاج دارد. ریشه ی کاکتوس وقتی که گیاه خواب است، مستعد فاسد شدن است و در صورت اب دهی بیش از اندازه کاکتوس از بین خواهد رفت. هنگامی که کاکتوس خواب است هر 2 یا 3 هفته پس از اینکه خاک کاملا خشک شد، ابیاری سبکی کفایت خواهد کرد. به میزانی گیاه را ابیاری کنید که ریشه آن کمی مرطوب شود.
نور مورد نیاز کاکتوس
کاکتوس ها به نور فراوان نیاز دارند و همیشه آنها را در داخل اتاق و پشت پنجره های جنوبی قرار دهید. در صورت ناکافی بودن نور طبیعی، می توانید از نور مصنوعی به عنوان مکمل استفاده کنید. کاکتوس ها را باید در فصول سرد گرم نگه داشت. برای نگهداری کاکتوس در خانه، بهترین جا کنار پنجرهای است که آفتاب گیر باشد. البته یادتان بماند که کاکتوس ها معمولا با آفتاب مستقیم میانه خوشی ندارند و نباید آنها را در مقابل تابش مستقیم خورشید قرار دهید. البته تعداد معدودی کاکتوس ها هستند که باید حتما جهت رشد و گلدهی، در برابر اشعه مستقیم خورشید باشند.
دمای محیط زندگی کاکتوس
کاکتوسها میتوانند در فصل رشد خود تا دمای 32 الی 38 درجه را تحمل کنند و بهترین دما در فصل استراحت آنها، 7 تا 12 درجه سانتیگراد است. این دمایی است که کاکتوس در محل طبیعی زندگی با آن روبرو می شود. هوای سرد در فصل استراحت، می تواند به گل دهی گیاه در فصل رشد منجر شود.
کود مورد نیاز کاکتوس
در فصل های پاییز و زمستان تنها کافی است که دو-سه ماه یک بار کود کاکتوس خود را تعویض کنید. کود مناسب برای کاکتوس کودی است که دارای مقادیر کمی از ازت باشد. کودهایی که به تدریج در خاک آزاد می شوند نیز برای کاکتوس مناسب هستند، اما این کودها تنها یک مرتبه در بهار باید به خاک افزوده شوند.
خاک کاکتوس
با مخلوط کردن یک قسمت خاک گلدان با یک قسمت ماسه و کمی شن برای عبور راحت تر آب، خاک مناسبی برای کاکتوس خود تهیه کنید.
لایه های خاک کاکتوس به این ترتیب هستند: 1-ریگ ریز 2-خاک گلدان + ماسه 3- خزه یا پوست برنج 4- ریگ یا خرده سفال.
کاکتوس ها می توانند در خاک هایی با ترکیبات متفاوت از قبیل سنگلاخی، ماسه ای، رسی و... به زندگی خود ادامه دهند. ولی ایده ال ترین ترکیب خاک برای آنها ترکیبی است که سریعا خشک شود ولی همچنان مقداری رطوبت را در خود نگه دارد. خاک مورد نیاز برای کاکتوس ها باید دارای خلل و فرج و پر از منافذ باشد تا آب به راحتی از ان خارج شده و سریعا خاک خشک شود تا گیاه امکان تنفس پیدا کند. همواره برای کاکتوس ها از خاک سنگریزه ای استفاده کنید. برای خاک کاکتوس ترکیب های مختلفی توصیه می شود. یکی از رایج ترین ترکیبات برای کاکتوس 2 قسمت خاک باغچه و یک قسمت ماسه درشت است. از خاکی که میزان زیادی خاک برگ دارد اجتناب کنید. همیشه سعی کنید که خاک گلدان بین دو آبیاری خشک باشد؛ زیرا خیس بودن گلدان برای مدت طولانی به کاکتوس آسیب وارد می کند. بر روی سطح گلدان از سنگریزه استفاده کنید این کار منافع متعددی دارد از قبیل نگهداری رطوبت، زیبایی، سالم ماندن پایه گیاه و...
جابجایی کاکتوس ها
گاهی حین جابجایی کاکتوسها متوجه می شوید که ریشه ی کاکتوس تان وضعیت مناسبی ندارد و حالت پوسیده پیدا کرده است. در این حالت بهترین راه هرس کردن ریشه می باشد و باید فقط ریشه هایی را باقی گذاشت که سالم و قوی باشد، درصورتی که تمام ریشه وضعیت نامناسبی داشته باشد، از بریدن تمام ریشه ها نترسید. ریشه های جدید سریعا رشد خواهند کرد. معمولا پس از جابجایی گلدان و اصلاح ریشه ها تا ده روز نباید به کاکتوس اب داد.
بیشتر افراد بیش از اندازه، جابجایی گلدان کاکتوس را انجام می دهند. این کار باعث آسیب رساندن به ریشه های کاکتوس می شود. فقط هنگامی که گیاه احتیاج به تعویض گلدان دارد باید این کار را انجام بدهید. بهترین فصل نیز برای تعویض گلدان کاکتوس بهار است که گیاه در حال رشد بوده و انرژی زیادی دارد.
یک کاکتوس برای سالها (5 تا 10 سال) می تواند در یک گلدان بماند، بدون اینکه هیچ احتیاجی به تعویض گلدان داشته باشد.کاکتوس ها در هر گلدانی که زه کشی و تخلیه آب مناسبی داشته باشد، می توانند به خوبی رشد کنند. گلدانهای گلی با عمق کم برای کاکتوس ها بسیار مناسب است و اصولا کاکتوس ها به عمق زیاد احتیاج ندارند. برای انتخاب سایز گلدان، گلدانی را انتخاب کنید که قطرش کمی بیشتر از قطر کاکتوس است. گلدانهای بزرگ برای کاکتوس های کوچک مناسب نیست و موجب از بین رفتن گیاه می شود. پس از انتقال کاکتوس، برای آبیاری آن عجله نکنید و اجازه دهید تا فرصت ترمیم به ریشه های گیاه داده شود. پس از چند روز به ابیاری گیاه بپردازید. در سه هفته اول به ابیاری کم اکتفا کنید.
مراحل جابجایی کاکتوس
1- قسمت پایین گلدان را با سنگ های تمیز بپوشانید. مقداری زغال فعال شده در این قسمت قرار دهید.
2- گلدان را با ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک و مقداری perlite پر کنید. (خاکهای آماده در مغازه های معتبر یافت میشود).
3- دقت کنید که هیچ گونه کلوخی در مخلوط وجود نداشته باشد. سپس کاکتوس ها را در خاک قرار دهید.
4- مقداری سنگ و خزه را بر روی خاک گلدان برای نگهداری رطوبت قرار دهید.
تکثیر کاکتوس
بدست اوردن قلمه مناسب نیاز به حسن انتخاب دارد. کاکتوس ها از راه قلمه زدن به راحتی تکثیر می شوند. ولی این عمل بیشتر از کاکتوس های جزء جزء صورت می گیرد. زیرا به کاکتوس آسیب کمتری می زند. از جوانه هایی استفاده کنید که سطح تماس کمتری با گیاه دارند. از گرفتن قلمه از پایه گیاه خودداری کنید. رطوبت این قسمت از گیاه بیشتر است و خطر گندیدگی گیاه مادر بیشتر است. اگر این کار را کردید و پایه ی گیاه شروع به فاسد شدن کرد سریعا قسمت گندیده را جدا کرده و گیاه مادر را یک هفته خارج از خاک قرار داده و سپس به گلدان انتقال دهید. بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است.برای این کار از چاقویی تیز استفاده کنید. از چاقوی اره ای استفاده نکنید.
کاکتوس ها سر و ته رشد نمی کنند ، بنابر این وقتی چند برش از یک کاکتوس بر می دارید به این نکته دقت کنید. برای جلوگیری از بین رفتن کاکتوس و پوسیدگی آن، قبل از اینکه ان را در خاک قرار دهید چند روزی ان را در سایه قرار دهید تا قسمت بریده شده خشک شود . هر چه قدر کاکتوس بزرگتر باشد به زمان بیشتری برای خشک شدن احتیاج دارد (3 تا 15روز). هم چنین گرم وسرد بودن هوا نیز به ترتیب موجب کاهش و افزایش زمان خشک شدن می شود. پس از این دوره، آن را در گلدانی با زه کشی مناسب قرار داده مانند دیگر کاکتوس های بالغ ابیاری کنید. معمولا 2 تا 3 هفته طول می کشد تا ریشه ها نمایان شوند.
تکثیر کاکتوس ها بوسیله دانه کاری نیز راه دیگری است، ولی ممکن است مدت طولانی و سالها طول بکشد که یک دانه به کاکتوسی بزرگ تبدیل شود. در ادامه به بررسی چندین روش متداول و بهینه برای تکثیر کاکتوس می پردازیم.
-
تکثیر کاکتوس با قلمه زدن
به منظور ازدیاد و تکثیر کاکتوس می توان از روش قلمه زدن استفاده کرده که این عمل معمولاً در فصول بهار و تابستان انجام می شود. معمولا باید قلمه ها را از سر ساقه ی گیاه یا قسمتی از ساقه انتخاب شود. برای انواع کاکتوس های راکتی مانند (اپونتیا) باید قلمه بدین صورت باشد که از یک اندام کامل و یا بخشی از یک اندام برای کشت کاکتوس استفاده شود.
برای آنکه از ساقه ی کاکتوس قلمه بگیرید، باید ساقه های گوشتی آن را به قسمت های کوچکتر تقسیم کرده، برای جلوگیری از این که اتفاقی قلمه ها را وارونه بکارید سر آنها را علامت گذاری کرده، و سپس به مدت یک هفته آنها را در یک مکان سایه قرار می دهیم تا خشک شوند. آنگاه، ته قلمه را باید در خاک فرو کرده تا پس از ریشه دادن قلمه ها در خاک، کاکتوس جدید متولد شود.
-
تکثیر کاکتوس با استفاده از پاجوش
پاجوش های کاکتوس در واقع بچه های کوچک کاکتوس هستند که در کنار شاخه اصلی آن قرار دارند. با استفاده از پاجوش کاکتوس می توان این گیاه را تکثیر کرد. به این طریق که باید پاجوش های کوچکی که معمولا در زیر گیاه اصلی بوجود می آیند را با استفاده از چاقوی تمیز و تیز جدا کرده، سپس آنها را در گلدانی حاوی مخلوطی از خاک ماسه ای مرطوب و در محیط سایه قرار دهید تا گیاه ریشه دار شود. این گیاهان کوچک تبدیل به کاکتوس هایی بزرگ خواهند شد.
-
تکثیر کاکتوس با استفاده از پیوند زدن
پیوند زدن کاکتوس، یکی دیگر از روش های تکثیر کاکتوس است که به جز در معدودی از کاکتوس ها که طبقه ی زاینده ی اصلی و یا لایه ی رشد ندارند، در سایر کاکتوس ها قابل انجام شدن است. به خاطر داشته باشید که مناسب ترین زمان برای پیوند کاکتوس، اواخر فصل بهار تا پایان فصل تابستان است، یعنی زمانی که موقع فعالیت رشد گیاه است. در این زمان است که گیاه قوی تر است و می تواند برای انجام پیوند و اتصال آمادگی داشته باشد. پس از عمل پیوند نیز، کاکتوس ها عموما طی مدت چند ماه دوباره رشد را آغاز کرده و گل می دهند.. معمولا کاکتوس ها را می توان در هر سنی که باشند به هم پیوند زد، اما بهتر است که از کاکتوس های جوان یک الی دو ساله برای این کار استفاده کرد. اما همواره به یاد داشته باشید برای پیوند زدن کاکتوس، انتخاب بک پایه ی سالم و قوی بسیار اهمیت می یابد.
به صورت کلی می توان سه روش پیوند زدن برای کاکتوس ها در نظر گرفت که در ادامه به آنها می پردازیم.
-
پیوند سطحی کاکتوس ها
در پیوند سطحی باید دو سطح پایه و پیوند کاملاً صاف و مسطح باشد. سپس با یک چاقوی تیز و تمیز، یک برش افقی بر روی پایه ایجاد کرده و سپس دو سطح پایه و پیوند را بر روی هم قرار داده و با استفاده از یک نوار پلاستیکی یا یک نخ که به وزنه های فلزی متصل است، آنها را روی هم قرار داده و محکم می کنیم.
-
پیوند شکافی کاکتوس ها
در پیوند شکافی، با استفاده از چاقوی تمیز و تیز یک شکاف بصورت V روی پایه ایجاد کرده و پیوند را نیز به صورت شکل مکمل آن ( شکلی هشت مانند) برش داده و این دو را درون هم قرار می دهیم. سپس برای اتصال آنها می توان از نخ و یا نوار استفاده کرد. مزیت این روش این است که استواری و استحکام پایه و پیوند بیشتر می شود.
-
پیوند مورب کاکتوس ها
پیوند مورب نوع دیگری از پیوند کاکتوس ها است و معمولا برای پایه های بلند و باریک بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، هم پایه و هم پیوند را به صورت مورب برش داده و بر روی یکدیگر قرار می دهند و آن را به وسیله نخ محکم می کنند. باید پس از انجام پیوند، تا چند روز گیاه را در یک مکان تاریک و سایه قرار دهید و حواستان باشد که نخ را به خوبی و محکم بسته اید. اگر از نخ یا خلال دندان برای محکم کردن پیوند استفاده کرده اید، باید پس از چند روز آن را از گیاه خارج کنید تا موجب فساد و آسیب رساندن به گیاه نشود.
مطالب مرتبط
نظرات (1)