کاهش وزن ؛ چگونه استاندارد وزن کم کنیم؟

در سال‌های اخیر، جراحی لاغری به عنوان یکی از روش‌های موثر در کاهش وزن و بهبود سلامتی فرد بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

این روش‌ها عمدتاً برای افرادی که با مشکلات چاقی یا اضافه وزن مبتلا هستند و راه حل‌های دیگر برای کاهش وزن برای آن‌ها موثر نبوده است، توصیه می‌شوند. اما قبل از تصمیم‌گیری برای این نوع از جراحی، بسیار مهم است که افراد اطلاعات کافی درباره روش‌ها، عوارض ممکن و نکات پس از عمل را داشته باشند.

سوالات پرتکرار درباره جراحی لاغری و پاسخ‌ به آنها

جراحی لاغری چیست ؟

آیا جراحی لاغری برای همه مناسب است؟

چه افرادی باید به جراحی لاغری فکر کنند؟

روش‌های مختلف جراحی لاغری چیستند؟

عوارض و مشکلات ممکن پس از جراحی لاغری چیستند؟

چه مدت زمانی پس از جراحی لاغری بهبود وضعیت فرد قابل مشاهده است؟

آیا پس از جراحی لاغری نیاز به تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی خاصی وجود دارد؟

چه تعداد جلسات پیگیری پس از جراحی لاغری لازم است؟

آیا پس از جراحی لاغری احتمال افزایش وزن مجدد وجود دارد؟

آیا هزینه‌های جراحی لاغری توسط بیمه پوشش داده می‌شوند؟

آیا جراحی لاغری باعث کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با چاقی می‌شود؟

آیا جراحی لاغری منجر به افتادگی پوست و بافت‌های بدن می‌شود؟

آیا جراحی لاغری برای زنان باردار مناسب است؟

آیا پس از جراحی لاغری نیاز به مکمل‌های ویتامینی و معدنی وجود دارد؟

آیا پس از جراحی لاغری محدودیت‌هایی در انجام فعالیت‌های روزمره ورزشی وجود دارد؟

جراحی لاغری چیست ؟

جراحی لاغری، که با نام جراحی باریاتریک نیز شناخته می‌شود، شامل روش‌های جراحی است که به منظور کاهش وزن برای افرادی که دچار چاقی مفرط هستند انجام می‌شود. این جراحی‌ها معمولاً برای افرادی که نتوانسته‌اند با رژیم غذایی و ورزش به تنهایی به کاهش وزن دست یابند یا دارای شرایط پزشکی مرتبط با چاقی هستند، توصیه می‌شود. این روش‌ها شامل تغییر در سیستم گوارشی برای کاهش میزان غذایی است که فرد می‌تواند بخورد یا جذب کند. جراحی‌های باریاتریک به طور معمول به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: کاهش حجم معده (مانند باندینگ معده و اسلیو معده) و عمل‌هایی که جذب مواد غذایی را محدود می‌کنند (مانند بای‌پس معده).

آیا جراحی لاغری برای همه مناسب است؟

چه افرادی باید به جراحی لاغری فکر کنند؟

بله، پس از جراحی لاغری، نیاز به تغییرات قابل توجهی در سبک زندگی و رژیم غذایی وجود دارد. این تغییرات برای اطمینان از دستیابی به نتایج مطلوب کاهش وزن، حفظ سلامتی بلندمدت، و پیشگیری از بازگشت وزن ضروری هستند. در اینجا به برخی از اصول کلیدی اشاره می‌کنیم که اغلب پس از جراحی لاغری توصیه می‌شوند:

رژیم غذایی:

• مراحل تغذیه: پس از جراحی، بیماران معمولاً از یک رژیم غذایی مایع به غذاهای نرم و سپس به غذاهای جامد با بافت کامل منتقل می‌شوند.
• کوچک کردن وعده‌های غذایی: به دلیل کاهش حجم معده، وعده‌های غذایی باید کوچک و در عوض، مکررتر باشند.
• تمرکز بر پروتئین: دریافت کافی پروتئین برای ترمیم و حفظ عضلانی ضروری است.
• کاهش مصرف قندها و چربی‌ها: جلوگیری از مصرف غذاهای با کالری بالا و بدون مواد مغذی که می‌توانند باعث بازگشت وزن شوند.
• مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی: بسیاری از بیماران نیاز به مصرف مکمل‌های روزانه دارند تا از کمبودهای تغذیه‌ای جلوگیری کنند.

تغییرات سبک زندگی:

• افزایش فعالیت بدنی: ترکیبی از تمرینات قلبی و تقویت عضلات برای کمک به افزایش سوخت و ساز و حفظ توده عضلانی توصیه می‌شود.
• رعایت عادات غذایی سالم: خوردن آهسته و جویدن کامل غذاها برای بهبود هضم و جلوگیری از مشکلات گوارشی ضروری است.
• نظارت پزشکی و مشاوره: پیگیری‌های منظم با تیم پزشکی و شرکت در جلسات مشاوره یا گروه‌های حمایتی برای حفظ انگیزه و مدیریت چالش‌ها.
• مدیریت استرس: یافتن روش‌های سالم برای مدیریت استرس، مانند تمرینات تنفسی، یوگا یا مدیتیشن، می‌تواند در پیشگیری از پرخوری عصبی مفید باشد.

پس از جراحی لاغری، بیماران باید به توصیه‌های پزشکی خود گوش دهند و خود را برای انجام تغییرات دائمی در سبک زندگی و عادات غذایی آماده کنند. این تغییرات نه تنها برای حفظ کاهش وزن بلکه برای بهبود کیفیت زندگی کلی ضروری هستند .

چه تعداد جلسات پیگیری پس از جراحی لاغری لازم است؟

تعداد جلسات پیگیری پس از جراحی لاغری بستگی به نوع جراحی، وضعیت سلامت فرد، و توصیه‌های جراح دارد. به طور کلی، پیگیری‌ها در مراحل مختلف به شرح زیر است:

1. هفته اول پس از جراحی: معمولاً یک هفته پس از جراحی، اولین جلسه پیگیری برگزار می‌شود تا جراح بتواند وضعیت بهبودی زخم‌ها و عملکرد صحیح دستگاه گوارش را بررسی کند.

2. یک ماه پس از جراحی: در این جلسه، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای، کمبودهای احتمالی و پیشرفت کاهش وزن توصیه کند.

3. سه، شش و نه ماه پس از جراحی: این جلسات برای ارزیابی پیشرفت بلندمدت، رفع کمبودهای تغذیه‌ای و تنظیم برنامه غذایی و تمرینات ورزشی است.

4. یک سال پس از جراحی و پس از آن: معمولاً توصیه می‌شود که بیماران حداقل سالانه برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی، کاهش وزن و بررسی کمبودهای تغذیه‌ای به پزشک مراجعه کنند.

با این حال، این برنامه ممکن است بسته به نظر پزشک و وضعیت خاص بیمار تغییر کند. برخی از بیماران ممکن است نیاز به جلسات پیگیری بیشتری داشته باشند، به ویژه اگر با مشکلات یا چالش‌هایی در دوره بهبودی روبرو شوند. مشاوره با یک متخصص تغذیه نیز ممکن است برای اطمینان از رعایت یک برنامه غذایی مناسب و کافی پیشنهاد شود.

آیا پس از جراحی لاغری احتمال افزایش وزن مجدد وجود دارد؟

بله، احتمال افزایش وزن مجدد پس از جراحی لاغری وجود دارد. با اینکه جراحی لاغری می‌تواند به کاهش قابل توجه و پایدار وزن کمک کند، موفقیت طولانی مدت به تغییرات دائمی در سبک زندگی، رژیم غذایی، و میزان فعالیت بدنی بستگی دارد. افزایش وزن مجدد می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد، از جمله:

1. عدم رعایت دستورالعمل‌های تغذیه‌ای: مصرف کالری بیش از حد، مصرف غذاهای با کیفیت پایین (مانند غذاهای فرآوری شده و شیرینی‌جات)، و نادیده گرفتن توصیه‌های تغذیه‌ای می‌تواند به افزایش وزن منجر شود.

2. کاهش فعالیت بدنی: کمبود فعالیت بدنی یا ورزش منظم می‌تواند در طولانی مدت باعث افزایش وزن شود، زیرا سوزاندن کالری کمتری دارید.

3. عوامل روانشناختی: مشکلات روانشناختی مانند استرس، اضطراب، و افسردگی ممکن است باعث پرخوری عاطفی شود، که در نتیجه می‌تواند به افزایش وزن منجر شود.

4. تغییرات متابولیکی: بدن ممکن است در پاسخ به کاهش وزن، متابولیسم خود را تنظیم کند، که این موضوع می‌تواند کاهش وزن را سخت‌تر و افزایش وزن مجدد را آسان‌تر کند.

برای حفظ کاهش وزن پس از جراحی لاغری، مهم است که بیماران دستورالعمل‌های پزشکی و تغذیه‌ای خود را دنبال کنند، به طور منظم ورزش کنند، و از پشتیبانی‌های روانشناختی و گروه‌های حمایتی استفاده کنند. پیگیری‌های منظم با تیم مراقبتی نیز برای ارزیابی پیشرفت و شناسایی و رفع موانع احتمالی در مسیر حفظ کاهش وزن مفید است .

آیا هزینه‌های جراحی لاغری توسط بیمه پوشش داده می‌شوند؟

پوشش بیمه‌ای برای هزینه‌های جراحی لاغری بسته به قوانین بیمه، نوع بیمه (دولتی یا خصوصی)، و کشور یا منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید متفاوت است. در برخی موارد، بیمه‌ها ممکن است هزینه‌های جراحی لاغری را تحت شرایط خاصی پوشش دهند، به ویژه اگر این جراحی برای بهبود یا پیشگیری از شرایط پزشکی جدی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، یا بیماری‌های قلبی توصیه شده باشد. شرایط معمول برای پوشش شامل موارد زیر است:

1. وجود نشانگان متابولیک: بیمار باید علائمی از نشانگان متابولیک داشته باشد که به صورت ترکیبی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

2. شاخص توده بدنی (BMI): بسیاری از بیمه‌ها یک حداقل BMI را برای پذیرش جراحی لاغری تعیین می‌کنند، معمولاً BMI بیش از 40 یا BMI بیش از 35 همراه با شرایط پزشکی همراه که با اضافه وزن تشدید می‌شوند.

3. تلاش برای کاهش وزن: نشان دادن اینکه بیمار تلاش‌های قبلی برای کاهش وزن را از طریق رژیم غذایی، ورزش، و برنامه‌های رفتاری انجام داده ولی موفقیت‌آمیز نبوده است.

4. ارزیابی‌های پزشکی: انجام ارزیابی‌های پزشکی برای تأیید اینکه بیمار از نظر جسمی و روانی برای جراحی آماده است و عوارض جانبی احتمالی را درک می‌کند.

برای اطلاع از دقیق‌ترین اطلاعات در مورد پوشش بیمه جراحی لاغری، توصیه می‌شود مستقیماً با شرکت بیمه خود تماس گرفته و جزئیات قرارداد بیمه‌تان را بررسی کنید. همچنین، مشاوره با متخصصین جراحی لاغری که تجربه کار با شرکت‌های بیمه را دارند می‌تواند مفید باشد تا درک بهتری از فرآیند تأیید و مستندات لازم برای اثبات نیاز پزشکی به جراحی به دست آورید.

آیا جراحی لاغری باعث کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با چاقی می‌شود؟

بله، جراحی لاغری می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که جراحی لاغری نه تنها به کاهش وزن کمک می‌کند بلکه می‌تواند به بهبود یا حتی برگشت کامل برخی از شرایط پزشکی مرتبط با اضافه وزن نیز کمک کند. مزایای مهم جراحی لاغری شامل موارد زیر است:

1. کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2: جراحی لاغری می‌تواند به کاهش قابل توجهی در سطح قند خون منجر شود و در برخی موارد، باعث بهبود کامل دیابت نوع 2 شود.

2. کنترل فشار خون بالا: بسیاری از بیمارانی که جراحی لاغری انجام می‌دهند، شاهد بهبود در فشار خون خود هستند، که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد.

3. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: کاهش وزن ناشی از جراحی می‌تواند به کاهش چربی‌های خون، بهبود تری گلیسیریدها و کلسترول خوب (HDL) کمک کند، که همگی به کاهش خطر بیماری قلبی کمک می‌کنند.

4. بهبود اختلالات تنفسی: جراحی لاغری می‌تواند در بهبود یا حتی از بین بردن اختلال تنفسی خواب انسدادی کمک کند.

5. کاهش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان: تحقیقات نشان داده‌اند که کاهش وزن می‌تواند خطر ابتلا به برخی انواع سرطان مرتبط با چاقی، مانند سرطان رحم، گالبلدر، کلون و پستان را کاهش دهد.

6. بهبود کیفیت زندگی: فراتر از مزایای پزشکی، جراحی لاغری می‌تواند به بهبود کلی کیفیت زندگی از طریق کاهش درد مفصلی، بهبود توانایی انجام فعالیت‌های روزانه و بهبود سلامت روان کمک کند.

با این حال، جراحی لاغری مانند هر روش پزشکی دیگری، خطرات و عوارض جانبی خاص خود را دارد و نیازمند تعهد به تغییرات دائمی در سبک زندگی برای حفظ نتایج است. بنابراین، تصمیم به انجام جراحی باید پس از مشاوره دقیق با پزشک و درک کامل از تمام جنبه‌های مربوطه گرفته شود.

آیا جراحی لاغری منجر به افتادگی پوست و بافت‌های بدن می‌شود؟

بله، جراحی لاغری و کاهش وزن قابل توجه و سریعی که در نتیجه آن رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به افتادگی پوست و بافت‌های بدن شود. این امر به دلیل کاهش حجم چربی زیر پوست است که پوست زمان کافی برای تطابق و سفت شدن مجدد را پیدا نمی‌کند، به ویژه اگر الاستیسیته پوست کاهش یافته باشد. عوامل مختلفی می‌توانند بر میزان افتادگی پوست تأثیر بگذارند، از جمله:

• میزان کاهش وزن: کاهش وزن بسیار زیاد معمولاً با افتادگی پوست بیشتری همراه است.
• سرعت کاهش وزن: کاهش وزن سریع‌تر می‌تواند منجر به افتادگی بیشتر پوست شود زیرا پوست زمان کافی برای سازگاری با تغییرات حجم بدن را ندارد.
• سن: با افزایش سن، پوست کمتر الاستیک و قابلیت انعطاف پذیری کمتری دارد، بنابراین افتادگی پوست پس از کاهش وزن در افراد مسن‌تر رایج‌تر است.
• ژنتیک: عوامل ژنتیکی نیز در تعیین کیفیت پوست و میزان بازگشت پذیری آن پس از کاهش وزن دخیل هستند.

برای کمک به مدیریت افتادگی پوست، موارد زیر توصیه می‌شود:

1. افزایش توده عضلانی: انجام تمرینات قدرتی می‌تواند به افزایش حجم عضلانی کمک کند که ممکن است تا حدی جای خالی از دست دادن چربی را پر کند و ظاهر پوست را بهبود ببخشد.

2. مراقبت از پوست: استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی ویتامین E و C ممکن است به حفظ الاستیسیته پوست کمک کند.

3. جراحی پلاستیک: برای افرادی که دچار افتادگی پوست قابل توجهی هستند، جراحی‌های پلاستیک مانند لیفت شکم، برداشتن پوست اضافی از بازوها، ران‌ها و سایر نقاط بدن می‌تواند گزینه‌ای برای بهبود ظاهر پوست باشد.

توصیه می‌شود افرادی که کاهش وزن قابل توجهی داشته‌اند و نگران افتادگی پوست هستند با یک متخصص پوست یا جراح پلاستیک مشورت کنند تا گزینه‌های موجود برای بهبود ظاهر پوست خود را بررسی کنند.

آیا جراحی لاغری برای زنان باردار مناسب است؟

جراحی لاغری به طور کلی برای زنانی که باردار هستند یا برنامه‌ریزی برای بارداری در آینده‌ی نزدیک دارند، توصیه نمی‌شود. دلایل متعددی برای این توصیه وجود دارد:

1. نیاز به ثبات وزن: پس از جراحی لاغری، دوره‌ای از کاهش وزن سریع و تغییرات تغذیه‌ای قابل توجه رخ می‌دهد که نیازمند زمان برای استقرار وزن و تطبیق بدن است. بارداری در این دوره می‌تواند به تغذیه نامناسب مادر و جنین منجر شود.

2. محدودیت‌های تغذیه‌ای: جراحی لاغری می‌تواند منجر به تغییرات دائمی در جذب مواد مغذی شود، که می‌تواند بر رشد جنین تأثیر بگذارد. زنان باردار نیاز به مقادیر کافی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی دارند که ممکن است پس از جراحی لاغری دستیابی به آن‌ها دشوار باشد.

3. خطرات و عوارض: جراحی و دوره نقاهت می‌تواند خطرات و عوارضی را برای زنان باردار ایجاد کند، از جمله خطر بالاتر ابتلا به لخته‌های خونی و سایر مشکلات مرتبط با بارداری.

به طور کلی، توصیه می‌شود زنانی که برنامه‌ریزی برای بارداری دارند، حداقل یک تا دو سال پس از جراحی لاغری صبر کنند یا تا زمانی که وزن آن‌ها ثابت شده و کمبودهای تغذیه‌ای به خوبی مدیریت شوند. این زمان بندی به بدن فرصت می‌دهد تا از دوره کاهش وزن سریع بهبود یابد و اطمینان حاصل شود که مادر و جنین مواد مغذی کافی برای یک بارداری سالم دریافت می‌کنند.

اگر فردی قبلاً جراحی لاغری انجام داده و باردار شود، مهم است که فوراً با یک متخصص زنان و زایمان و یک متخصص تغذیه که تجربه کار با زنان باردار پس از جراحی لاغری را دارند، مشورت کند تا اطمینان حاصل شود که مراقبت‌های لازم دریافت می‌شود .

آیا پس از جراحی لاغری نیاز به مکمل‌های ویتامینی و معدنی وجود دارد؟

بله، پس از جراحی لاغری، بیشتر بیماران نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی به طور مداوم دارند. این نیاز به دلیل تغییراتی است که در جذب مواد مغذی بعد از جراحی ایجاد می‌شود. جراحی‌هایی مانند بای‌پس گاستریک و سایر روش‌های جراحی که دستکاری در معده و/یا روده را شامل می‌شوند، می‌توانند جذب برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی را مختل کنند. به همین دلیل، مصرف مکمل‌های تجویز شده برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای ضروری است. مواد مغذی که معمولاً نیاز به تکمیل دارند شامل:

• ویتامین B12: جذب ویتامین B12 می‌تواند در اثر جراحی کاهش یابد، که می‌تواند منجر به کم‌خونی و مشکلات عصبی شود.
• آهن: کمبود آهن یکی از رایج‌ترین کمبودهای معدنی پس از جراحی لاغری است و می‌تواند به کم‌خونی منجر شود.
• کلسیم و ویتامین D: این مکمل‌ها برای حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان ضروری هستند.
• مولتی‌ویتامین‌ها: برای اطمینان از دریافت طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری.

میزان و نوع مکمل‌های مورد نیاز می‌تواند بسته به نوع جراحی انجام شده، سلامت کلی فرد، و توصیه‌های پزشک متفاوت باشد. پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند برنامه مکمل‌های مخصوص به هر بیمار را تنظیم کند و توصیه‌هایی را برای اطمینان از جذب بهینه مواد مغذی ارائه دهد.

پیگیری‌های منظم پزشکی و آزمایشات خون برای ارزیابی سطوح ویتامین‌ها و مواد معدنی و تنظیم دوز مکمل‌ها در صورت نیاز، بخش مهمی از مراقبت پس از جراحی است. این اقدامات کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که بیماران از کمبودهای تغذیه‌ای که می‌تواند به مشکلات سلامتی جدی منجر شود، جلوگیری کنند.

آیا پس از جراحی لاغری محدودیت‌هایی در انجام فعالیت‌های روزمره ورزشی وجود دارد؟

پس از جراحی لاغری، بیماران معمولاً با محدودیت‌هایی در انجام فعالیت‌های روزمره و ورزشی مواجه می‌شوند، به ویژه در دوره نقاهت اولیه. این محدودیت‌ها به منظور حفظ ایمنی بیمار و اطمینان از بهبودی موفقیت‌آمیز طراحی شده‌اند. با این حال، فعالیت بدنی منظم بخش مهمی از فرآیند بهبودی و حفظ نتایج جراحی است. در اینجا چند نکته کلیدی آورده شده است:

دوره اولیه پس از جراحی:

• فعالیت محدود: در هفته‌های اول پس از جراحی، توصیه می‌شود که بیماران فعالیت‌های سبک مانند راه رفتن کوتاه مدت را انجام دهند تا از لخته شدن خون جلوگیری شود.
• اجتناب از ورزش‌های سنگین: وزنه برداری یا تمرینات شدید که فشار زیادی به ناحیه شکم وارد می‌کنند، باید تا زمانی که پزشک تأیید نکرده است، اجتناب شوند.

به تدریج بازگشت به فعالیت‌های معمول:

• افزایش تدریجی فعالیت: بیماران باید به تدریج میزان و شدت فعالیت‌های بدنی خود را افزایش دهند، با راهنمایی و تأیید پزشک.
• تمرکز بر تنوع: ترکیبی از تمرینات هوازی (مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری) و تمرینات قدرتی (برای تقویت عضلات و حفظ توده عضلانی) توصیه می‌شود.

توجه به سیگنال‌های بدن:

• گوش دادن به بدن: بیماران باید به نشانه‌های بدن خود توجه کنند و در صورت احساس درد یا ناراحتی، فعالیت را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنند.

مشورت با متخصصین:

• برنامه ریزی با متخصص ورزشی: مشاوره با یک متخصص ورزشی یا فیزیوتراپیست که با نیازهای خاص بیماران پس از جراحی لاغری آشنا است، می‌تواند در طراحی برنامه‌ای ایمن و موثر کمک کننده باشد.

توجه به این نکات می‌تواند به بیماران کمک کند تا به تدریج و با ایمنی به سطح فعالیت دلخواه خود بازگردند و از مزایای بلندمدت سلامتی و تناسب اندام ناشی از جراحی لاغری بهره‌مند شوند.

منابع و ماخذ :

سایت Johns Hopkins Medicine

سایت MedlinePlus

بیشتر بخوانید :