اخبار پزشکی

زانوی عقب رفته (genu recurvatum) تغییر شکل مفصل زانو است. این عارضه ای است که در آن  مفصل تیبیوفمورال زانو به سمت عقب خم می شود. بعبارت دیگر، زانوی عقب رفته به باز شدن بيش ازحد طبيعی زانو اطلاق می گردد (بيش از 180 درجه).

عارضه ی زانوی عقب رفته که بیشتر در زنان دیده می شود، درجه های مختلفی دارد و از خفیف شروع شده تا متوسط و شدید وجود دارد.

همانطور که در شکل دیده می شود، در عارضه ی زانوی عقب رفته، زانو عقب تر از وضعیت نرمال بدن قرار می گیرد (Hyperextension زانو). به ویژه ورزشکاران در معرض ابتلا به عارضه ی زانوی عقب رفته هستند؛ زیرا زانو ها همواره در معرض آسیب دیدگی قرار دارند. همچنین ممکن است این تغییر شکل زانو منجر به بیماری های دیگری از جمله زانو درد و استئوآرتریت زانو شود.

 

مطالب این مقاله:

 

علل زانوی عقب رفته

انواع زانوی عقب رفته

عوارض ناشی از زانوی عقب رفته

علائم و تشخیص و درمان زانوی عقب رفته

مراقبت های بعد از جراحی

 

علل زانوی عقب رفته

 

موارد زیرباعث بدشکل شدن زانو میشود:

 

•     شل بودن مادرزادی لیگامنت های زانو (شلی ذاتی رباط‌های مفصل زانو)

 

•    ضعف وبی حرکتی درماهیچه فموریس

 

•    ضعف درمفصل زانو که باعث ایجاد آسیب به لیگامنت ها وناحیه کپسولی زانو میشود

 

•     تنظیم نبودن ماهیچه های ران

 

•     مالونین  (بدجوش خوردن استخوان بعد ازشکستگی) استخوان های اطراف زانو

 

•     ضعف درماهیچه های اکستانسور(ضعف عضلات صاف کننده مفصل ران)

 

•    ضعف ماهیچه های گاستروکنمیوس  (درحالت ایستاده )

 

•    ضایعه وآسیب به ناحیه بالای سیستم عصبی بدن به عنوان مثال همیپلیژیا .(فلج شدن اندام ) که براثرآسیب به رگ های مغزی بوجود می آید

 

•     آسیب به ناحیه پایین سیستم عصبی به عنوان مثال درسندروم پست پیلو post-polio

 

•  نقص درمفصل پروپریسپشن (مفصلی که برای تعادل وتنظیم بدن است)

 

•  عدم تناسب طول اندامهای تحتانی بدن

 

• عقب رفتگی زانو به شکل مادرزادی

 

• فلج شدن مغز

 

• اسکلروزیس های متعدد

 

•  اختلالات عضلانی (دیستروفی عضلانی)

 

•  محدودشدن انعطاف ماهیچه ها( محدود شدن حرکت مچ پا به سمت بالا (یعنی دورسی فلکشن)

 

•  ضعف درماهیچه های پاپلیتیس (وابسته به حفره پس زانو)

 

•  اختلال دربافت های اتصال براثراین اختلالات مشکلاتی مانند حرکت بیش ازحد مفاصل بوجودمی آید. این اختلالات شامل- سندروم مارفان -  سندروم احلرز -  دانلوس

 

• راستای نامناسب استخوان‌های ران و درشت نی که در تشکیل مفصل اصلی زانو(یعنی،مفصل درشت نی رانی) شرکت می‌کنند.

 

• آسیب نورون حرکتی فوقانی(به عنوان مثال فلج نیمه بدن به دنبال یک ضایعه عروقی مغز)

 

• آسیب نورون حرکتی تحتانی(مثلا گاهی در نشانگان پس از فلج اطفال

 

• بیماری اوستئوجنسیسم پرفکتا

 

انواع زانوی عقب رفته

 

به طور کلی عقب زدگی زانو یا از نوع فیزیولوژیکی است و یا پاتولوژیکی.

فیزیولوژیکی : این نوع زانوی عقب رفته با راه رفتن مشخص نمی باشد، اما فرد می تواند هرگاه بخواهد زانوی خود را بیش از حد باز کند.

پاتولوژیکی : این نوع زانوی عقب رفته به هنگام راه رفتن فرد مشخص می شود، و مخصوصاً به هنگام ایستاده،ش عقب زدگی زانو به خوبی نمایان می شود.

اما انواع مختلف زانوی عقب رفته سه گونه می باشد:

• زانوی عقب رفته که به بیرون چرخید است.
• زانوی عقب رفته که به داخل چرخیده است.
• زانوی عقب رفته که بدون چرخش به داخل و خارج است.

 

عوارض ناشی از زانوی عقب رفته

 

• افزایش فشار وارده بر مفصل زانو
• آرتروز زودرس
• سائیدگی کشکک زیر استخوان ران
• درد در پشت زانو
• کشش کپسول مفصلی و عضلات
• درد در ناحیه ی پشت و جلویی زانو
• کشیده شدن عضلات در پشت
• افزایش طول همسترینگ و ضعف عضلانی

 

علائم و تشخیص و درمان زانوی عقب رفته

 

ارزیابی های دقیق باید انجام شود تاهرگونه پارگی درلیگامنت ها ،آسیب ها به ناحیه جلویی و میانی زانو تشخیص داده شود. دربعضی شرایط ممکن است هیچ کدام از این ساختار ها آسیب نبینند و همه ی آسیب ها در ناحیه پشت زانو اتفاق افتد.

تحقیقاتی که برروی ساختارهای استخوانی انجام شده است نشان می دهد زمانیکه اتصالات مورب استخوانی و لیگامنت ها آسیب ببینند، باعث کشش بیش ازحد زانو و در نتیجه عقب رفتگی زانو می شود.

بهترین راه تشخیص میزان عقب زدگی زانو و کشیدگی بیش ازحد زانو، اندازه گیری ارتفاع پاشنه ی پا می باشد. اگر ارتفاع پاشنه ی پا درمقایسه با اندازه ی نرمال مساوی باشد، این یعنی مشکلیوجود ندار؛ اما اگراین ارتفاع بیشتر باشد، زانوی شما دچار عارضه ی زانوی عقب رفته است.

با استفاده از اشعه ایکس نیز می توان ارزیابی دقیق تری انجام داد. همچنین میزان مورب بودن استخوان جلویی زانو می تواند توسط اشعه ایکس مشخص شود. هرچه میزان مورب بودن  استخوان های بیمار کمتر باشد، درصد ابتلا به عارضه زانوی عقب رفته افزایش می یابد.

 

درمان زانوی عقب رفته

 

درمان زانوی عقب رفته شامل موارد زیر است :

 

بریس یا آتل

 

استفاده ازوسایل مناسب مانند بریس یا آتل آرتوسساند (orthosesand)

بریس های کاربردی برای زانوی عقب رفته و آسیب شناسی کشیدگی بیش ازحد زانومفید است.

 

نحوه ی ساخت بریس

 

این بریس ها به صورتی ساخته شده اند که هنگام راه رفتن، فشار برروی مفصل زانو را کاهش می دهند.

 

مشخصات بریس

 

لولای پولیسنتریس فیزیوگلاید دارای ۴ اتصال بوده و وزن این بریس بسیار کم است، قراردادن آن آسان است، فرم آن براساس ساختارزانو ساخته شده است، این بریس زانو به صورت طبیعی و به شکل صحیح حرکت می دهد. بریس فشارهای سنگین را تحمل می کند، کشش و خم شدن زانو را اسان می کند، از قسمت جلویی استخوان زانو حفاظت می کند وبه تقسیم شدن فشاردرسرتاسر مفصل کمک می کند.

از دیگر مزیت های بریس عبارتست از:

• افزایش استحکام زانو حین انجام فعالیت های روزانه و کار کردن
• به خوبی با ساق پا فیکس می شود
• طراحی آن به صورتی است که می توانید درزیر لباس ازآن استفاده کنید
• قراردادن و برداشتن آن بسیار ساده است

 

عارضه زانوی عقب رفته بوسیله فیزیوتراپی و درمان با طب سوزنی و درمان با دارو هم می تواند بهبود یابد.

 

 

 جراحی

 

اگربیمار دارای یک لیگامنت آسیب دیده درزانو باشد وآسیب زانو درمفصل باقی بماند، یک برنامه توان بخشی به مفصل می تواند باعث استقامت ماهیچه ها شود و از کشش بیش ازحد زانو جلوگیری کند.

اگر این تمرینات توان بخشی موثر واقع نشود و میزان مورب بودن استخوان جلویی زانو زیادتر باشد، برای درمان از جراحی ناحیه استخوان بیپلنار استفاده می شود. با انجام این جراحی، کشیدگی زانو کاهش داده شده و بیمار می تواند به عملکرد طبیعی خود بازگردد.

درمان هایی که برای درمان زانوی عقب رفته انجام می شود، شامل جراحی تیبیالنترومدیال  وآنترولیترال می شود که باعث افزایش مورب بودن استخوان جلویی زانو می شود. این جراحی ها در کاهش کشیدگی زانو و بازگشت بیمار به حالت اولیه و بهبود او موثر می باشد.

 

مراقبت های بعد از جراحی

 

اگربیمار هیچ گونه آسیب دیدگی واضحی در لیگامنت زانو نداشته باشد و دچار ضعف در ماهیچه ها باشد، انجام تمرینات فیزیوتراپی ضروری است. برای کسانی که تمرینات توان بخشی عضلات را انجام داده اند ومشکل عقب رفتگی زانوها دربدن شان باقی مانده است، استفاده ازبریس برای جلوگیری ازاین عارضه توصیه می شود، وبرای بیمارانی که با استفاده ازبریس هم درمان نشده اند ومشکلشان برطرف نشده است، عمل جراحی ضروری است.