اخبار پزشکی

لبنیات یک گروه غذایی بحث برانگیز و گیج کننده است و نظریات متفاوتی درباره آن وجود دارد. استفاده از لبنیات برای سلامت بدن مفید است یا مضر؟ ما حقایق را بررسی می کنیم.

لبنیات یک گروه غذایی بحث برانگیز و گیج کننده است و نظریات متفاوتی درباره آن وجود دارد. سازمان بهداشت استفاده از لبنیات را برای بهبود سلامت استخوان اشاعه می کند، در حالیکه دیگر کارشناسان با این ایده مخالف بوده و استفاده از لبنیات را برای سلامت بدن مضر اعلام می کند. اما کدام یک درست می گویند؟ استفاده از لبنیات برای سلامت بدن مفید است یا مضر؟ ما حقایق را بررسی می کنیم.

دستورالعمل های سلامتی دولت به ما چه می گوید؟ مطابق با دستورالعمل های وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، برای آنکه تمام مواد مغذی را در رژیم غذایی تان جای دهید، غذا و نوشیدنی های سالمی که می خورید باید شامل 5 گروه غذایی شامل میوه ها، سبزیجات، غلات، پروتئین و لبنیات باشد.

گروه غذایی لبنیات شامل تمام محصولات شیر مایع و بسیاری غذاهای تهیه شده از شیر می باشد. USDA توصیه می کند مواد غذایی که از گروه لبنیات استفاده می شود حتی الممکن باید کلسیم شیر را حفظ کرده و کم چرب یا بدون چربی باشد. چربی موجود در شیر، ماست و انواع پنیرهایی که کم چرب یا بدون چربی نیستند موجب می شود کالری روزانه شما با چربی های اشباع پر شود.

اگرچه شیر سویای غنی شده از کلسیم نیز جزو گروه لبنیات به شمار می آید، محصولات غذایی مانند کره، خامه، خامه ترش و پنیر خامه ای را به دلیل محتویات کلسیم ناچزشان، جزو گروه غذایی لبنیات به شمار نمی آورند.

کودکان میان 2 تا 3 سال روزانه به دو فنجان شیر احتیاج دارند، کودکان میان 4 تا 8 سال روزانه باید 2.5 لیوان شیر بنوشند و افراد 9 سال به بالا باید روزانه 3 لیوان شیر بنوشند.

برای افرادی که از محصولات گروه لبنیات استفاده نمی کنند، USDA توصیه می کند برای دریافت کلسیم کافی از غذاهای زیر استفاده کنند: برگ کلم پیچ، آب میوه های غنی شده با کلسیم، نان، غلات، حبوبات، شیر برنج یا بادام، ماهی کنسرو، دانه های سویا، سایر فراورده های سویا مانند توفو، ماست سویا و تمپه، برخی سبزیجات دارای برگ های سبز مانند برگ کلم و شلغم، کلم پیج و بادام.

آنها می گویند میزان کلسیمی که از هریک از این غذاها به بدن رسیده و جذب می شود، متفاوت است.

لبنیات : اما واقعاً بشقاب غذایی سالم کدام است؟

دستورالعمل غذایی USDA در سال 2011 بعد از 19 سال جایگزین دستورالعمل قبلی MyPyramid شد.

مدرسه سلامت هاروارد  بیان می کند که اگرچه USDA منعکس کننده ی برخی نتایج کلیدی در زمینه ی تحقیقات غذایی می باشد، اما تصویر کاملی از توصیه های غذایی پایه ای به دست نمی دهد.

مدرسه سلامت هاروارد یک برنامه غذایی جدید تحت عنوان بشقاب غذایی سالم راه اندازی کرده تا نواقص و کمبودهای مشخص شده در برنامه غذایی USDA را رفع کند.

یکی از دستورالعمل های بشقاب غذایی سالم که جایگزین برنامه غذایی بشقاب من در USDA شده است، این است که یک لیوان لبنیات را با یک لیوان شیر جایگزین کرده است. آنها توصیه می کنند آب، قهوه یا چای بنوشید و استفاده از لبنیات را به یک تا دو واحد در روز محدود کنید. زیرا استفاده از مقادیر زیاد لبنیات احتمال ابتلا به سرطان پروستات و سرطان تخمدان را بالا می برد.

برنامه غذایی بشقاب من استفاده از لبنیات را همراه با هر وعده غذایی توصیه می کند تا به پوکی استخوان مبتلا نشوید. با اینحال دانشگاه سلامت هاروارد که شواهد بسیار کمی مبنی بر تصدیق این ادعا وجود دارد، در عوض شواهد بسیار زیادی وجود دارد که نشان می دهد استفاده ی زیاد از لبنیات می تواند برای سلامت بدن مضر باشد.

لبنیات : مواد مغذی شیر

شیر منبع بسیار مناسبی برای کلسیم، پتاسیم، ویتامین D، و پروتئین می باشد. وزارت کشاورزی ایالات متحده USDA می گوید اصلی ترین منبع تامین کلسیم در رژیم غذایی امریکایی لبنیات می باشد. آنها همچنین می گویند کلسیم کمک به ساخت استخوان و دندان می کند، تراکم استخوانی را حفظ می کند، سلامت استخوان را بهبود می بخشد، خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد و بیشتر و مهم تر از هرچیز اینکه رژیم غذایی ای که در آن افراد روزانه 3 لیوان شیر می نوشند می تواند حجم توده استخوانی را بهبود دهد.

بعلاوه می گویند مصرف محصولات لبنی مخصوصا برای سلامت استخوان ها در دوره ی کودکی و نوجوانی می باشد، یعنی زمانی که توده استخوانی در حال شکل گیری است.

پتاسیم موجود در شیر برای حفظ فشار خون مفید است. ویتامین Dموجود در شیر به بدن کمک می کند میزان فسفر و کلسیم را تنظیم کرده که به نوبه ی خود منجر به ساخت و نگهداری و حفظ استخوان می شود. مصرف لبنیات همچنین در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و کاهش فشار خون موثر است.

USDA خاطرنشان می کند که از گروه لبنیات کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید، زیرا غذاهای سرشار از چربی اشباع و کلسترول پیامدهای نامطلوبی برای سلامتی بدن در پی دارند. آنها می گویند رژیم های غذایی سرشار از چربی های اشباع باعث افزایش کلسترول LDL  (چگالی لیپوپروتئین پائین) بد در خون می شوند. کثرت کلسترول LDL باعث افزایش بیماری قلبی کورونری می گردد. شیر کامل و بسیاری از فراورده های لبنی سرشار از چربی های اشباع هستند.

برای حفظ میزان کلسترول خون سلامت، USDA مصرف غذاهای سرشار از چربی های اشباع را محدود کرده است.

پس در مجموع، دستورالعمل های دولت مبنی بر این است که فراورده های لبنی مملوء از مواد مغذی هستند. فراورده های لبنی سرشار از کلسیم کم چرب یا بدون چربی، برای سلامت استخوان، سلامت قلب و دیابت نوع دوم ضروری هستند، اما لبنیات پرچرب خطر ابتلا بیه بیماری قلبی کورونری را افزایش می دهد. این گفته ها کافی بنظر می رسد. پس اختلاف نظرها کجا به میان می آید؟

لبنیات : آیا خوردن لبنیات، طبیعی است؟

بسیار گفته می شود که نباید لبنیات مصرف کرد، چون این کار "طبیعی" نیست.

شیر گاو به گونه ای ساخته شده که حاوی تمام پروتئین ها، مواد میکرومغذی و اسیدهای چرب که گوساله برای رشد احتیاج دارد، می باشد؛ درست همان گونه که شیر مادر برای تغذیه و پرورش کودک انسان ساخته شده است.

نه تنها انسان ها تنها گونه ای هستند که بعنوان افراد بالغ از شیر مصرف می کنند، بلکه ما تنها گونه ای هستیم که شیر سایر حیوانات را مصرف می کنیم. انسانها که گوساله نیستد و احتیاجی ندارند رشد کنند، پس چرا از شیر استفاده می کنند؟ این استدلال کاملاً قانع کننده است.

از دیدگاه تکامل که به قضیه بنگریم، بنظر نمی رسد لبنیات برای انسان ها ضروری باشد، استفاده از شیر پس از انقلاب کشاورزی بوقوع پیوست. اگرچه در برخی نقاط جهان، شیر از هزاران سال پیش مصرف می شده و نتایج تحقیقات نشان می دهد ژن های انسانی تا حدودی برای سازگاری با مصرف شیر، دچار تغییر شده است.

اگرچه روزگاری استفاده از شیر توسط انسان ها امری معمول نبوده است، شواهدی که نشان می دهد ما انسانها به طور ژنتیکی با استفاده از شیر سازگار شده ایم، دلالت بر این امر دارد که امروزه استفاده و نوشیدن شیر را امری طبیعی تلقی کنیم.

بیشتر بدانید : رژیم غذایی سرخپوستی

لبنیات : عدم تحمل لاکتوز

یکی دیگر از استدلال هایی که علیه مصرف شیر به کار گرفته می شود این است که حدود 75% از جمعیت جهان و حدود 25% از جمعیت ایالات متحده توانایی تولید آنزیم های هضم کننده ی لاکتوز را ندارند.

آنزیم لاکتوز آنزیمی است که در نوزادان و کودکان خردسال وجود دارد تا بتوانند لاکنوز شیر را هضم و جذب کنند – لاکتوز نوعی قند موجود در شیر است. عدم وجود آنزیم لاکتوز به این معنی است که لاکتوز نمی تواند به گلوکز و گالاکتوز شکسته شده و توسط جریان خون جذب شود، که در نتیجه منجر به عدم تحمل لاکتوز  در فرد می شود.

افرادی که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند، پس از مصرف شیر و سایر فراورده های لبنی دچار درد شکم، نفخ، تهوع و اسهال می شوند. برخی افرادی که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند می توانند از لبنیات تخمیر شده مصرف کنند؛ مانند ماست، یا فراورده های لبنی پرچرب مانند کره.

بیشتر مردم که اصل و نسب شان به اروپای شمالی بر می گردد می توانند بدون هیچ مشکلی لاکتوز موجود در شیر را هضم و جذب کنند.

لبنیات : لبنیات پرچرب و بیماری های قلبی عروقی

هم دستورالعمل های غذایی USAD و هم عقل سلیم حکم می کند که لبنیات پرچرب خطر ابتلا به بیماری های قلبی را به دلیل محتویات سرشار از چربی اشباع، افزایش می دهد.

تئوری پشت این قضیه این است که چربی اشباع میزان کلسترول LDL موجود در خون را افزایش می دهد، سپس این کلسترول LDL وارد شریان های خون شد که نهایتاً منجر به اترواسکلروز و بیماری های قلبی می گردد. اگرچه، علی رغم اینکه این یک توصیه ی غذایی است، این تئوری هرگز اثبات نشده و در سال های اخیر کمی از ارزش و ابهت آن کاسته شده است.

بررسی های سیستماتیک که در ژورنال های پزشکی و تغذیه ای امریکا منتشر شده است، ارتباط مشخصی میان چربی اشباع و افزایش خطر ابتلا به بیمای های قلبی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی پیدا نکرده اند.

در یک بررسی، از داده های مربوط به مطالعات بیماری های مزمن در زنان استفاده کردند و به این نتیجه رسیدند که دریافت مقادیر زیادی از چربی لبنیات ارتباط مستقیمی با افزایش خطر بیماری قلبی کورونری دارد.

با این حال، مطالعات دیگری نشان داده اند لبنیات پرچرب می توانند در برابر بیماری های قلبی و سکته مغزی محافظت کنند.

برای مثال تحقیقی که شامل 10 بررسی درباره ی مصرف لبنیات پرچرب بود نشان داد نوشیدن شیر احتمالاً مرتبط با کاهشی هرچند کوچک اما ارزشمند در بیماری های قلبی و سکته مغزی می باشد.

لبنیات پرچرب تهیه شده از گاوهای علفخوار ارتباط مشخصی با کاهش بیماری های قلبی و خطر سکته مغزی داشته است. در یک بررسی نشان داده شد افرادی که بیشترین استفاده از لبنیات پرچرب را داشته اند، احتمال خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی را نسبت به افرادی که کمترین میزان مصرف لبنیات پرچرب داشته اند، تا حدود 69% کاهش داده اند.

تحقیقات انجام شده برای بررسی نقش لبنیات در بیماری های قلبی کاملاً با یکدیگر در تناقض هستند. اگرچه بنظر می رسد ضمن مصرف لبنیات پرچرب تهیه شده از گاوهای علفخوار، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی بطور چشمگیری کاهش می یابد.

لبنیات : آیا لبنیات برای سلامت استخوان نفعی دارد؟

بیشتر دستورالعمل های مراکز بهداشتی بر این مبناست که مصرف روزانه 2 تا 3 وعده فراورده های لبنی می تواند دریافت کلسیم کافی برای سلامت استخوان ها را تضمین کند.

برخی از کارشناسان با این دستورالعمل مخالف هستند، زیرا کشورهایی که مصرف لبنیات بیشتری دارند، به مراتب نرخ پوکی استخوان بالاتری نسبت به کشورهای دیگر، که مصرف لبنیات کمی دارند، داشته اند. اگرچه ذکر این نکته لازم است که تنها تفاوت میان این کشورها مصرف لبنیات نبوده است، و نمی توان نتیجه گرفت که مصرف لبنیات باعث پوکی استخوان می شود.

معمولاً به دو مطالعه ی انجام شده در تضاد با مصرف شیر برای سلامت استخوان ارجاع داده می شود. اولین مطالعه می گوید استفاده از فراورده های لبنی – مخصوصاً در سن 20 سالگی – احتمال شکستی مفصل ران را در سنین پیری افزایش می دهد. در مطالعه دوم هیچ گواهی مبنی بر اینکه دریافت شیر یا کلسیم می تواند دربرابر شکستگی مفصل ران یا ساعد محافطت کند، یافت نشد.

با این وجود تعداد زیادی از مطالعات انجام شده، فواید مصرف لبنیات را برای سلامت استخوان پشتیبانی می کنند. تحقیقات نشان می دهند مصرف لنبات چگالی استخوان را افزایش داده و شاید بتواند از کاهش استخوان و پوکی استخوان ناشی از بالارفتن سن جلوگیری کند.  

بررسی های تصادفاً کنترل شده نسبت به مطالعات مشاهده ای بیشتر قابل اتکا هستند، و نشان می دهند در هر رده سنی، استفاده از لبنیات سلامت استخوان را بهبود می بخشد.

مصرف لبنیات و کلسیم در کودکان منجر به رشد استخوانی، کاهش پوکی استخوان در افراد بالغ و کاهش شکستگی در افراد مسن می شود.

به غیر از کلسیم، لبنیات مواد مغذی دیگری دارند که برای سلامت استخوان مفید هستند، مانند پروتئین و فسفر و ویتامین K که در لبنیات پرچرب گاوهای علفخوار موجود است. ویتامین K2یک ویتامین محلول در چربی می باشد که در لبنیات کم چرب یا بدون چرب وجود ندارد. ویتامین K2 کمک به تنظیم متابولیسم کلسیم کرده و برای سلامت استخوان ماده ای حیاتی است، و احتمالاً از بیماری های قلبی جلوگیری می کند.

لبنیات : سایر مسائل مرتبط با فراورده های لبنی

هموراه لبنیات را با درمان و توسعه ی برخی بیماری ها مرتبط دانسته اند و بنظر می رسد مصرف لبنیات برای درمان بیماری های مختلفی بطور همزمان بسیار مناسب است. در اینجا شواهد پشت این ادعاها را بررسی می کنیم.

• چاقی

فراورده های لبنی و مخصوصاً لبنیات پرچرب، بدلیل عوارض چاق کننده و افزایش چربی، باید اجتناب شوند. با اینحال یک تحقیق که اخیراً در ژورنال تغذیه ای در امریکا منتشر شد نشان داد کودکانی که از شیر کامل تغذیه کرده اند، نسبت به آنهایی که از شیر کم چرب مصرف کرده اند، میزان چربی بدنی کمت  و میزان بالاتری از ویتامین D داشتند و لاغرتر بوده اند.

• دیابت نوع دوم

اگرچه توصیه می شود افرادی که دیابت دارند نباید از شیرهای طعم دار استفاده کنند، دلیلی وجود ندارد که افراد دیابتی از فراورده های لبنی استفاده نکنند.

در واقع در تحقیقاتی که توسط دکتر اریکسون در سوئد انجام شد، دریافتند افرادی که میزان زیادی از فراورده های لبنی پرچرب استفاده می کنند، نسبت به افرادی که میزان کمی از لبنیات را روزانه مصرف می کنند، احتمال خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را تا 23% کاهش دادند.

محققین دانشگاه هاروارد دریافتند کودکانی که شیر می نوشند، تا 43% احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم را نسبت به افراد بالغی که شیر نمی نوشند، کاهش داده اند.

• سرطان پروستات

برخی تحقیقات نشان داده است که مصرف مقادیر زیادی از لبنیات ارتباط مستقیمی با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات دارد. در یک بررسی گزارش شد که مصرف زیاد لبنیات خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا 32% افزایش داده است. این افزایش خطر می تواند به میزان کلسیم دریافتی افراد مرتبط باشد.

در مخالفت با آنچه گفتیم، نتایج یک بررسی که در بریتانیا انجام شد، این ایده را که میزان بالای کلسیم دریافتی، خطر سرطان پروستات را افزایش می دهد، را پشتیبانی نمی کند.

• بیماری پارکینسون

دانشمندان دانشگاه هاروارد ارتباطی میان مصرف روزانه حداقل 3 وعده لبنیات کم چرب با خطر ابتلا به بیماری پارکینسون یافتند.

نتایج حاکی از آن هستند که افزایش مصرف فراورده های لبنی کم چرب خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد. این فراورده های لبنی که بطور وسیعی توسط مردم مصرف می شوند، می توانند پتانسیل اصلاح عوامل خطرناک ابتلا به بیماری ها را به همراه داشته باشند.

محققین خاطر نشان کردند که این یافته ها مبنی بر آن نیست که مصرف فراورده های لبنی علت پارکینسون می باشد، بلکه تنها ارتباطی میان این دو یافته اند.

• افسردگی

پروفسور ریوچی در دانشگاه ژاپن ادعا کرده است که انتخاب لبنیات کم چرب به جای لبنیات پرچرب، خطر ابتلا به افسردگی را کاهش می دهد.

بزرگسالانی که از ماست و شیر کم چرب برای 1 تا 4 بار در هفته استفاده کردند، نسبت به افرادی هیچگونه مصرف لبنیات نداشتند، با احتمال کمتری علائم افسردگی نشان دادند.

• سلامت مغز

نشان داده شده است افرادی که مقادیر بیشتری از فراورده های لبنی دریافت می کنند، نسبت به افرادی که شیر کم مصرف می کنند یا اصلاً مصرف نمی کنند، نمره ی بسیار بالاتری در آزمون های عملکرد حافظه و مغز بدست آورده اند.

بنظر می رسد پروتئین بتا-کازئین نوع A2 که در شیر گاو موجود است، بدلیل افزایش یک آنتی اکسیدان ضروری در بدن، سیستم دفاعی بدن را دربرابر بیماری های عصبی، پانکراتیت و سرطان قویتر می کند.

"نمی توان قضاوت کرد که لبنیات برای بدن خوب هستند یا بد؛ تحقیقات در این زمینه روبه رشد و در حال انجام است. با این وجود در بیشتر بررسی ها دیده شده است که مصرف فراورده های لبنی برای بدن فواید زیادی دارد."

مطالب مرتبط

10 نکته در رابطه با مصرف لبنیات 

 فراورده های لبنی : چگونه بتوانیم رژیم غذایی خالی از لبنیات داشته باشیم؟